ඇය කී කතාව තුළ තරහ යන්නට ඇති හේතුව එහි සුද්ධෝදනගේ පොඩි කොල්ලා ලෙස සිද්ධාර්ථ කුමරුන් හැඳින්වීම ය.
හාමුදුරුවන් සම්බන්ධයෙන් කරන කතා බහක අප ගිහියන් වෙනුවෙන් යොදන වචන යොදන්නේ නැත. අප කෑම කන නමුත් හාමුදුරුවන් කරන්නේ දන් වැළඳීම ය. ඒ කියන්නේ හාමුදුරුවන් කෑම නොකන බව නොවේ. එසේ වෙනස් වචන භාවිතා වන්නේ, කරන්නේ එක ම දෙය වුව ද හාමුදුරුවන් විෂයෙහි ලා එයට ගෞරවාන්විත ස්වභාවයක තිබිය යුතු යැයි අප විශ්වාස කරන නිසා ය. අප ඇවිදින විට හාමුදුරුවන් කරන්නේ වැඩීම ය. අප යමක් කීවා යැයි කියන විට හාමුදුරුවන් සම්බන්ධයෙන් යෙදෙන්නේ උන් වහන්සේ වදාළ බව ය.
එක්තරා ටෙලි නාට්‍යයක කුඩා සාමනේර නමක් එක අවස්ථාවක දුවන්නට සිදු වූ බව කියන්නෙ වැඩ්ඩ වැඩිල්ලක් කියලා ය. බොහෝ දෙනෙකුට ඒ හුරතල් වදන් වැලට සිනහ ගිය නමුත් එය හාමුදුරුවන්ට අගෞරව කිරීමක් ලෙස සලකා ඩෝං ගියේ නැත.
හාමුදුරුවන් අප කරන කියන දෙය ම කරන විට එය එසේ නොහඳුන්වා මෙසේ විශේෂිත පද යොදමින් දක්වන්නේ ගෞරව පිණිස බව අපි සඳහන් කළෙමු. එතැනින් නොනවතින අප, හාමුදුරුවන්ට වඩා පහළ ආසනයක ඉඳ ගන්නටත්, එකත් පස් ව ඉන්නටත්, ශරීර භාෂාව ද උපයෝගී කර ගනිමින් අප කුදු යැයි පෙන්නන්ටත්, ගන්නා වෙහෙස අපමණ ය.
මේ නිසා සිදු ව ඇත්තේ ඇතැම් ස්වාමීන් වහන්සේ නමක් ඔලුව උදුම්මවා ගැනීම ය. තමන් සතු ව විශාල බලයක් ඇතැයි ඒ උන්නාන්සේලාට හැගී යාම ය. තමන්ගේ වචනය රජ්ජුරුවන්ගේ වචනය මෙන් ම අවසාන වචනය විය යුතු යැයි ඒ උන්වහන්සේලා විශ්වාස කිරීම ය.
රජවරු පවා තම වචනයට අවනත විය යුතු යැයි අවසානයේ උන්නාන්සේලාට සිතෙන්නේ ද ඒ නිසා ය. නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන්නට ගිය විට පොලීසියට කුණුහරුපයෙන් බණින්නට හිතෙන්නේත් ඒ නිසා ය. උසාවිය පවා දෙකේ කොළයට දාන්නට ගොස් එක් ස්වාමීන් වහන්සේ නමක් හිරේ විලංගුවේ වැටුනේ ද ඒ අධිතක්සේරුව නිසා ය.
හාමුදුරුවන් (සිල්වත් හාමුදුරුවන්ට අගෞරවයක් වන නිසා ඔවුන් චීවර ධාරීන් ලෙස ඇතැම් අය විසින් හඳුන්වනු ලැබේ) කරන ඔ්නෑ ම ජඩ වැඩක් ගිහියන් විසින් මුවින් නොබැණ ඉවසිය යුතු යැයි මුතුගල සර් ඇතුළු බොහෝ බෞද්ධයෝ කියා සිටින්නෝ ය. ඒ සමාව නිසා ම සිදු ව ඇත්තේ තව තවත් වැරදි කිරීමට ඔවුන් පෙළඹවීම ය. සාමාන්‍ය ගිහියන් තුළ ඇති ලජ්ජා බය පවා ඔවුන් තුළින් ඉවත් ව තිබීම ය. ශාසනය බිංදුවට ම පිරිහීම ය.
හාමුදුරුවන් මෙසේ උස් තැනක තැබීමට නම් බුදුන් වහන්සේ ඊටත් උඩින් තැබිය යුතු වෙයි. ඒ නිසා ම බුදුන් වහන්සේ සාමාන්‍ය මනුෂ්‍යයෙකු ලෙස නොව සුවිශේෂි කෙනෙකු ලෙස දැකිය යුතු ය. බෞද්ධ සාහිත්‍යය සකස් කර තිබෙන්නේ ඒ සුවිශේෂී මනුෂ්‍යයා නිර්මාණය කර ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා ය.
ඉපැදුණු ගමන් පා තබමින් ගමන් කරන්නටත් මම ලොවට ශ්‍රේෂ්ඨ වෙමි අග්‍ර වෙමි යන වචන දේශනා කරන්නටත් සිද්ධාර්ථ කුමරුන්ට හැකියාව දී තිබෙන්නේ ඒ බෞද්ධ සාහිත්‍යකරුවා ය.
මේ එකක් වත් බුදුන් අනු දැන වදාළ දේ නොවන්නේ ය. බුදුන් වහන්සේ පැවසුයේ සිල් ගත් අයට සෙසු අය සමග අසුන් ගන්නට ය. ඔවුන්ට උපදෙස් දුන්නේ උස් ආසන හෝ මහා ආසන නොසොයන ලෙස ය. තමන් වහන්සේ ගැන පවා උන්වහන්සේ පැවසුවේ තමන් කියන දෙය පවා බුද්ධියෙන් විමසීමෙන් තොරව පිළි නොගන්නා ලෙස ය.
ඒ නිසා හාමුදුරුවන් උස් ආසන හා මහා ආසන සොයන විට ද තමන්ගේ උපදෙස් ම ගත යුතු යැයි විධාන පනවන විට ද අපට තේරුම් යන්නේ ඔවුන් යන්නේ බුදුන් වදාළ මග ඔස්සේ නොවන බව ය.
මේ සියල්ල අපට කියන්නේ ඉතිහාසයේ යම් තැනක දී අපට කොහේ හෝ වැරදී ඇති බව ය.
එය වඩාත් හොඳින් දැනෙන තව අවස්ථා කීපයක් ම තිබේ. එවන් තැනක දකින්නට ලැබෙන්නේ ගැහැණුන් පහත් ලෙස සළකා ඔවුන් කිලිටි වන අය ලෙස සලකා බැහැර කිරීමට කරන උත්සහයන් ය. එයින් එක් තැනක් ශ්‍රී මහා බෝධි උඩ මළුව ය. එය ගැහැණුන්ට තහනම් කලාපයකි. අනෙක දළදා මාලිගාවේ දළදා වහන්සේ වැඩ සිටින කොටස ය. මේ තහංචි දෙක ම සිදු කරන්නේ ඉතිහාසය අමතක කරමින් ය. එය නිශේධ කරමින් ය. අප එසේ කියන්නේ ශ්‍රී මහා බෝධිය ලංකාවට වැඩම කළේ සංඝමිත්තා තෙරණිය බව සිහිපත් කරමින් ය. දන්ත ධාතුව වැඩමෙව්වේ හේමමාලි කුමරිය සිය කෙස් කළඹේ සගවා ගෙන බව සිහිපත් කරමින් ය. එසේ තිබිය දී ගැහැණුන්ට වත්මන පනවා ඇති තහංචි වලින් ද නැවතත් පෙනී යන්නේ ඉතිහාසයේ යම් තැනක දී අපට වැරදුණ බව ය.
දැන් අපි නතාෂාට හැරෙමු. නාතාෂා ගෞරවාන්විත පද අත හරියි. ශුද්ධෝදන රජතුමාගේ පුතණුවන් යැයි සිද්ධාර්ථ කුමරුන් හඳුන්වනවා වෙනුවට ඇය කියන්නේ සුද්ධෝදනගේ පොඩි කොල්ලා කියා ය.
ඒ දෙකින් ම සිදු වන්නේ ගරු ගාම්භීර වචන වලින් සරසා ඇති උත්තුංග යමක් නිරුවත් කිරීම ය. සැබෑ ස්වභාවය නිරාවරණය කිරීම ය. සිද්ධාර්ථ කුමරු අතිශයින් සාමාන්‍ය කෙනෙකු බවට පත් කිරීම ය. කුඩා වයසේ දී වුව මහා මනුස්සයෙකු ලෙස දැකිය යුතු කෙනෙකු පොඩි එකෙකු ලෙස දැක්වීම ය. කුඩා කල සිද්ධාර්ථ කුමරු පොඩි එකෙක් ව සිටින්නට ඇත. එවන් දරුවෙකුට අප පොඩි එකා ලෙස අමතන්නේ හුරතලේට ය. සිද්ධාර්ථ කුමරුන්ට කුඩා කාලයේ වුව හුරතල් බසින් හඳුන්වන්නට සාමාන්‍ය අපට බැරි ය.
විශේෂයෙන් පත්තිරිප්පුවට හෝ උඩ මළුවට නැගීමට වරම් නැති ගැහැණියෙකුට බැරි ය.
ඊට අමතරව ඇය විසින් කර ඇත්තේ ඉපදුණ ගමන් ඇවිද්ද බවට කතා නිර්මාණය කළ සාහිත්‍ය කරුවාගේ චිත්‍රය අභියෝගයට ලක් කිරීම ය.
බුදුන් වහන්සේගේ ජීවිතය සාමාන්‍ය මිනිසෙකුගේ ජීවිතය වගේ ය යන්න වක්‍රොත්තියෙන් කීම ය. එවිට හාමුදුරුවන්ගේ ජිවිත වල ගාම්භීරත්වය ද පහළට යන්නේ ය.
නතාෂා භාවිතා කළ වචන භාවිත කරන්නට මගේ හිත නැමෙන එකක් නැත. ඒ මගේ වාග් විලාශය වෙනස් නිසා ය. මම ලේඛකයෙකු වන විට ඇය comedian කෙනෙක් වන නිසා ය. එහෙත් ඇය එයින් ඉදිරිපත් කරන පණිවුඩය බෙදා ගැනීමට මම ද කැමැත්තෙමි. ඒ බුදුන් වහන්සේ ද අප වැනි සාමාන්‍ය මිනිසෙකු ලෙස දැකීමට ය. බුදුන් වහන්සේ ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේ ම ඒ නිසා බැවිනි.
වචන සෙල්ලම් 