හැත්තෑ පස් වසර තුළ (අවසන් වසර තුන හතර හැරුණු විට) අපේ රට ගමන් මග විමසීමේ පෙනී යන්නේ ඒ තුළ කොතෙක් පසුබෑම් අනාථ වීම් අතරමං වීම් තිබුන ද ඉදිරියට ගිය වගකි. ඒ සඳහා ආර්ථික සංඛ්‍යා ලේඛන පිරික්සීම ප්‍රමාණවත් ය.
එහෙත් අප ඒ සමග ම මතක තබා ගත යුත්තේ ඒ අතරමං වීම් අනාථ වීම් සියල්ල ද මේ අර්බුදය මෝදු කිරීමට අනූපමේය සහයක් දුන් බව ය.
මේ ලිපියේ අදහස මුලින් ම ඒ අතරමං වීම් අනාථ වීම් කවරේදැයි බැලීමට ය. බොහෝ දෙනෙකු එය ලඝු කරන්නේ දේශපාලනය විසින් කරන ලද හොරකම් වලට ය. දූෂණය හා නාස්තියට ය. අප බොහෝ විට ප්‍රශ්නයක දකින්නේ එක පැත්තකි. ඒ සියල්ල රට මේ තත්වයට වැටීමට හේතු කාරක වූ බව ඇත්ත ය. එහෙත් එය අර්ධ සත්‍යයක් පමණ ය. එතැනින් නැවතුනොත් අපට බොහෝ දේ මග හැරෙන්නේ ය.
සුබසාධන ආර්ථිකය හා දේශපාලනය
පළමුව අප රට කළ පාලකයන් ඔවුන් හොරකම් කළ තරමට හෝ ඇතැම් විට ඊටත් වඩා ජනතාව සතුටින් තබා ගැනීම සඳහා කළ සුබසාධන දේශපාලනය නිසා ද රටට හානි කළෝ ය. ඒවායින් බරපතල ම කාර්යය නම් විශාල ලෙස රැකියා සපයමින් රාජ්‍ය අංශය අවසානයේ රටට ම බරක් වෙන තැනට පත් කිරීම ය. එය ඔවුන්ගේ ම කටින් දැන් කියවෙන්නෙ හරියට ඒවා කළේ අප වගේ හැගීමක් ඇති කරමිනි. ජනතාවට ද ඒ සම්බන්ධයෙන් වගකීමක් ඇති බව ඇත්ත ය. දියව් දියව් රැකියා දියව් කියමින් පාරවල් දෙවනත් කළේ ඔවුන් ය. ඒ රට කිසිදා පාලනය නොකළ දේශපාලන සංවිධාන වල ඍජු දායකත්වය ලබා ගෙන ය. ඔවුන් විසින් මෙහෙයවනු ලැබීම ඉදිරියට යෑමට තල්ලුවක් ලෙස භාවිතා කරමින් ය.
ඊළග බරපතල කාරණය නම් රාජ්‍ය අංශයට සියලු දෙය පවරා ගනිමින් ඒවා පාඩු ලබද්දී ඒවා නොමිලේ හෝ අඩුමිලට කරන මහජන සේවය පිණිස මෙහෙයවීම ය. ඒ එම ආයතන භාවිතා කරමින් තමන්ගේ හොරමැරකම් පමණක් නොව දේශපාලන කටයුතු ද කර ගන්නා අතරතුර ය. ඒ හොර මැරකම් අතර තමන්ගේ හෙංචයියන්ට රස්සාවල් දීම තනතුරු දීම පර්මිට් දීම කොන්ත්‍රාත් දීම වැනි කටයුතු ද තමන්ට අවශ්‍ය කටයුතු සඳහා ඒවා යොදාගැනීම වැනි කටයුතු ද නිල වශයෙන් ලැබෙන වාහනවලට අමතර ආණ්ඩුවේ වියදමින් තෙල් ගසා දුවන වාහන තමන්ට පමණක් නොව අන්තේවාසිකයන්ට ද ඒ හරහා ලබා ගැනීම ද සමග ය. නොමිලේ හා අඩු මිලට සපයන ලද සේවා අතර සෞඛ්‍ය හා අධ්‍යාපනය වැනි මූලික මිනිස් අවශ්‍යතාවයන් සපුරන සේවා පමණක් නොව උසස් අධ්‍යාපනය, විදුලි බලය හා ගෘහස්ත ජල සැපයීම, පමණක් නොව එළවලු (අලෙවි කිරීමේ දෙපාර්තමේන්තුව), මාළු (ධීවර සංස්ථාව), කිරි (කිරි මණ්ඩලය), ඇඳුම් (සළුසල), කුළුබඩු (සතොස හා සමූපකාර අලෙවි සල්), මස් (ජාතික පශු සම්පත් මණ්ඩලය), කුඹුරට වතුර (වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුව), කෘෂි සේවා (කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව හා ගොවි ජන සේවා – පසු කලෙක ගොවිජන සංවර්ධන – දෙපාර්තමේන්තුව), යන එකී නොකී භාණ්ඩ හා සේවාවන් ගණනාවක් විය.
ඊට අමතරව නොමිලේ හාල් දීම නොමිලේ පාසල් පොත් ලබා දීම නොමිලේ යුනිෆෝම් ලබා දීම නොමිලේ සිල් රෙදි ලබා දීම වැනි ව්‍යාපෘති ද කරමින් මිනිසුන්ගේ සිත් දිනා ගෙන ඊළග චන්දය දිනා ගැනීමේ උපාය මාර්ගයන් ද අනුගමනය කරන්නට යෙදුනේ ය.
මේ සියල්ල කරද්දී අපට අඟවන ලද්දේ ඒවාට අවශ්‍ය මුදල් තමන්ගේ පෞද්ගලික බූදලයෙන් යොදා ඇති බවක් ය.
වැරදි ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය
ඊළඟට අප දකින්නේ වැරදි ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කරමින් රට ආපස්සට ගෙන ගිය අකාරය ය. කාර්මික කරණයට අඩු බරක් තබමින් කෘෂිකර්මය සඳහා විශාල ආයෝජනයන් කළ ඩීඇස්ගේ කාලයේ සිට අප ප්‍රමුඛතා අඳුනා ගෙන තිබුණේ නැත. ඒ කාලයේ පටන් ම අපේ කල්පනාව වූයේ අතීත ශ්‍රී විභුතිය ඇති කිරීම මිස අනාගත ලෝකයක් ගොඩ නැගීම නොවේ. ඒ නිසා ම විදුලි බලය දියුණු කිරීමට ලැබුණේ කුඩම්මාගේ සැලකිලි ය. මේ ගැන විමලසුරේන්ද්‍ර නම් ඉංජිනේරුවාට මුහුණ දීමට සිදු වූ ගැටළු අධ්‍යායන කිරීම ප්‍රමාණවත් ය.
දෙවැනි ලෝක යුද්ධයේ අළු ගසා ජපනුන් නැගිටින විට ඔවුන් කළේ ලෝක වෙළඳපොල ඉලක්ක කරගනිමින් නිෂ්පාදනයේ යෙදීම ය. ජපන් බෝනික්කන්ගෙන් ඇරඹුනු ඒ ගමන ඔවුන් දැන් ලොවට රොබෝ යන්ත්‍ර විකුණන තත්වයට දියුණු කර ගෙන තිබේ. අපට ඔ්නෑ වුනේ අපට අවශ්‍ය දේ ලංකාවේ හදා ගැනීමට විනා ලෝකය ජය ගැනීමට නොවේ. ඒ බාහිරට යොමුවුනු ආර්ථික දැක්මක් අපට උරුම නොවීමේ කරුමය අද අර්බුදයට ද හේතුවකි. අද ද අප ආඩම්බර වන්නේ අපට අවශ්‍ය කහ අපේ රටේ නිෂ්පාදනය කර ගැනීමට ලැබීම ගැන ය.
ඒ නිසා අප විසින් කරන ලද්දේ රටට ලාබෙට පිටරටින් ගෙන්විය හැකි දේට තහංචි හෝ අධික බදු දමමින් ඒවා ඈත් කොට තැබීම ය. එයින් සිදු වුනේ පිටරට හා තරඟ කළ හැකි මට්ටමට දියුණු වීමට තරම් අභිප්‍රේරණයක් ලාංකීය ව්‍යාපාරික ප්‍රජාවට නොලැබීම ය. ඔවුන් ද ඉල්ලා හිටියේ ආණ්ඩුවේ ආරක්ෂාව ය.
ඒ සඳහා පැහැදිලි උදාහරණ රාශියක් ඇත්තේ අදටත් ඇතැමුන් ස්ත්‍රොත ගී ගයන සිරිමාවෝ ගේ පාලන කාලයේ දී ය. ඇය උත්සහ කළේ රට තුළ නිෂ්පාදනය ඉහළ නැංවීමට පමණක් නොවේ. එක් එක් පළාත ද තමන්ගේ දේ නිෂ්පාදනය කර ගත යුතු බව කියන්නට ය. ඒ නිසා තහංචි වැටුනේ පිටරටින් එන දේ ට පමණක් නොවේ. ඒවාට බදු ගැසීම වෙනුවට සම්පූර්ණ තහංචි වැටුනු බව ඇත්ත ය. ඒ දේශීය නිෂ්පාදකයා අත හිත දෙන බැනරය යටතේ ය. එහෙත් මිරිස් පොලු හාල් පොලු වැටුනේ එක් පළාතක දේ අනෙත් පළාතට ද විකුණනු වැළැක්වීමට ය. ඒ එක් ඒක් පළාතේ නිෂ්පාදකයා සෙසු පළාත් වල තරඟයෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීමට ය. එහි උත්ප්‍රාසය තේරුම් ගැනීමට නම් අපේ වී නිෂ්පාදනයේ භූගෝලය දැන සිටිය යුතු ය. වියලි කලාපයේ ලබන අස්වැන්නෙන් තුනෙන් එකක් වත් ලබන්නට තෙත් කලාපයේ ගොවියෙකුට නොහැකි ය. වී නිෂ්පාදනය ඒ වනවිට ත් වියලි කලාපය තුළ දියුණුවක් ලැබ තිබුණේ ය. ඒ මිනිසුන්ට තමන්ගේ අතිරික්තය විකිණිය හැකි ව තිබුනේ කොළඹට ය. හාල් පොල්ලෙන් එය ද අධෛර්යමත් කරනු ලැබුවේ ය.
පුද්ගලික අංශයේ බොහෝ දේ රජයට පවරා ගනු ලැබුවේ ජනතාවට ඒවායින් යහපත් සේවයක් සිදු නොවන බව කියමිනි. එසේ පවරා ගත් ආයතන අතර එවකට තරගකාරී ලෙස ක්‍රියාත්මක වුනු ඉන්ධන බෙදා හැරීම ද ගෑස් බෙදා හැරීම ද බස් ගමනාගමනය ද තව එකී නොකී දේ ද තිබුණේ ය. එයින් සිදු වුනේ පුද්ගලික අංශයක් බිහි වීම අධෛර්ය කිරීම ය. තමන්ගේ ව්‍යාපාරයන් රජයට පවරා ගැනීමට ඉඩ තිබෙන වතාවරණයක ව්‍යවාසයන් ගොඩ නැගීමට ඉදිරිපත් වන්නේ මොන මෝඩයා ද?
පුද්ගලික ව්‍යවාස ලබන ලාභය සූරා කෑමක් ලෙස වර නැගුණු රටක් පුද්ගලික ව්‍යවාසයන්ට පහර ගැසීම මිනිසුන්ගේ ආශ්වාදයට ද හේතු විය. ඒ නිසා ම මේ කටයුතු දේශපාලන වාසි පිණිස ම විය.
ඩොලරය ආණ්ඩුව නියම කරන ගණනකට සීමා කිරීම මගින් අපනයන කරුවන් ද අධෛර්මත් කරන ලද්දේ ය. ඩොලර් ලබා ගත හැකි වූයේ අපනයන කරන අයට පමණක් නිසා ම අපනයනකරුවන්ගෙන් ස්වායත්ත ව්‍යාපාරික ප්‍රජාවක් බිහි වීමේ ඉඩ ද අහුරා තිබුණේ ය.
උසස් අධ්‍යාපනය ආණ්ඩුවේ රාජකාරියක් කර ගෙන සිටි නිසාත් පුද්ගලික අංශයට ඒ සඳහා මග අහුරන ලද නිසාත් ඒ ප්‍රතිපත්තිය දිගින් දිගට පවත්වාගෙන යෑමට විරුද්ධ පක්ෂයේ හැම බලවේගයක ම සහය ලැබුණු නිසාත් ඒ හරහා මුදලට අධ්‍යාපනය විකිණීමේ “අපරාධය” වළක්වා ගත හැකි යැයි නිදහස් අධ්‍යාපනය ලැබූවන් විසින් ම අවධාරණය කළ නිසාත් නව අධ්‍යාපනික අවස්ථා ලංකාවේ සිසුන්ට නිරාවරණය වූයේ නැත. ඉන්දියාව අපට කලින් මෘදුකාංග කර්මාන්තය ඩැහැ ගැනීමට එක් හේතුවක් වූයේ මේ “පිරිසිදු” නිදහස් උසස් අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තිය ය.
මතක තබා ගත යුත්තේ මේ සියල්ල කරන ලද්දේ ජනතාවගේ නාමයෙන් බව ය. මා මේ දක්වන ලද්දේ සම්පූර්ණ කතාව ම නොවේ. ආර්ථික විද්‍යාව දන්නා අයට මෙයට තව දේ එක් කළ හැකි ය. එහෙත් මේ ගැන සොයන්නට විමසන්නට මේ කරුණු ප්‍රමාණවත් යැයි හඟිමි.
මීට අමතරව කිසිදු වග විභාගයකින් තොරව ඉතාම අවම ප්‍රතිලාභයක් ලැබෙන ව්‍යපෘති රැසකට වාණීජ විදේශ ණය ගනිමින් 2007 න් පසු පාලකයන් අනුගමනය කළ ප්‍රතිපත්තිය ද (යහපාාල කාලයේ ණය ගත්තේ කලින් ගත් ණය ගෙවීමට බව කියවෙන කතාව ද යුක්ති යුක්තභාවය පතා සිහිපත් කළ යුතු ය) මේ වැරදි ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති අතර ඉහළින් ම තැබිය යුතු එකකි.
ජනවාර්ගික යුද්ධය
අප ඊළගට වරද්දා ගත්තේ ජනවාර්ගික ගැටළුවක් නිර්මාණය කර ගැනීම හරහා යුද්ධයක් කැඳවා ගැනීමෙන් ය. ඒ සඳහා බොහෝ ආණ්ඩු කටයුතු කළේ වරමක් ගත් යකැදුරන් පරිද්දෙනි. ඩීඇස් යටතේ උතුරු නැගෙනහිර පළාත් වල සිදු වූ ජනපදකරණය හා සිංහල බලවේගයන්ගේ බලපෑම් මත තීරණාත්මක ස්ථානවල සේවයක් කළ දෙමල ජාතිකයන් ඉවත් කිරීමට කටයුතු කිරීම, බණ්ඩාරනායකගේ සිංහල රාජ්‍ය භාෂා ප්‍රතිපත්තිය, ඒ නිසා විශාල ලෙස සිංහල නොවන අයට රාජ්‍ය සේවයේ රැඳී සිටීමට නොහැකි වීම, පංච මහා බලවේගයේ එක් පෙරමුණක් වූ භික්ෂුන් මැදිහත් වීමෙන් බලතල විමධ්‍යගත කිරීමට බණ්ඩාරනායක ඉදිරිපත් කළ පනත ඔහු විසින් ම අකුලා ගැනීම, ශ්‍රී අකුරක් මෝටර් රථ සඳහා යොදා ගෙන සිංහල නොවන ජාතීන් ප්‍රධාන ධාරාවෙන් බැහැර කිරීමට උත්සහ කිරීම ප්‍රමිති කරණය හරහා දෙමළ සිසුන්ට සරසවියට පිවිසීම සීමා කිරීම, ඩඩ්ලිගේ බඩේ මසල වඩේ කියමින් ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නය විසඳීම ඩඩ්ලි ගෙනා දෙමල භාෂා විශේෂ විධි විධාන පනත අකුලා දැමීමට වමේ පක්ෂ වල සහය ද ඇතිව විපක්ෂය විසින් වග බලා ගැනීම, බලය ලබා ගැනීම සඳහා ජාතිවාදය යොදා ගැනීම නිසා සිදු වූ ජාතිවාදී කෝලාහල යන එකී නොකී කාරණා මීට අදාළ ය. ඒවා දකුණේ පාලකයන් විසින් කරන ලද්දේ දෙමල ජනතාවගේ පැත්තෙන් ද ජාතිවාදය ම ප්‍රකට කෙරෙන කටයුතු නිසා ලැබු අනුග්‍රහය ද ලබා ගෙන ය.
දකුණේ අන්තවාදය උතුරේ අන්තවාදය ද උතුරේ අන්තවාදය දකුණේ අන්තවාදය ද මොනවට පෝෂණය කළෝ ය. යුද වැදීමෙන් මිසක සංවාදයෙන් ප්‍රශ්න විසඳා ගන්නට බැරි තැනකට එය අප ව තල්ලු කර දැම්මේ ය.
සිංගප්පූරුව බිහි කළ එහි ප්‍රථම අග්‍රාමාත්‍ය පදවියට පත් ලී ක්වාන් යූ කියන්නේ තමන් රට ස්ථාපිත කරන විට කටයුතු නොකළ යුත්තේ කෙසේදැයි දක්වන ආදර්ශයන් ලෝකයේ තිබුණු බවත් ඒ නිසා ම ඒවා මග හැර කටයුතු කිරීමට ඔහුට හැකි වූ බවත් ය. ඔහු උදාහරණයට ගත්තේ ලංකාව ය. ඒ ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් අප අනාගත් බව කියමිනි. ඒ 1965 තරම් ඈත දී ය. ඔහු විසින් ම ලියන ලද ඔහුගේ ජීවිත කතාවේ මේ බව සඳහන් ව ඇත.
ඉහත සාධක තුනේ එකතුව
සුබසාධන දේශපාලනය, වැරදි ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති හා ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නය ඇතැම් විට එක ම මුලකින් ඇරඹෙන බවක් ද එකිනෙක වෙලී ඉදිරියට යන බවත් ද පෙනේ. සුබසාධනය බොහෝ විට පොදුවේ රටේ ජනතාවට ඇරුණේ වුව ද එහි වැඩි ඵල ලැබුවේ දකුණේ අය ය. අධ්‍යාපනයට ඇති අවස්ථා සම්බන්ධයෙන් පමණක් නොව රැකියා හා ව්‍යාපාරික අවස්ථා සම්බන්ධයෙන් ද එය එසේ ම විය. වැරදි ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති නිසා ප්‍රමාණවත් තරමට අධ්‍යාපන ව්‍යාපාරික සහ රැකියා අවස්ථා බිහි වුනේ නැත. එයින් ද ඇතැම් තැනක වැඩිපුර පීඩාවට ලක් වූයේ උතුරු නැගෙනහිර ජනයා ය. යුද්ධය නිසා හමුදාවේ රැකියා ද ඉහළ ගිය අතර ඒ තුළ පවා ඉඩ ලැබුනේ දකුණට ය. රජයේ ව්‍යවසා වැඩි ප්‍රමාණයක් ගොඩ නැගුණේ දකුණේ ය. සේවා සැලසීම සම්බන්ධයෙන් ද වැඩි ප්‍රතිලාභ ඔවුන්ට හිමි වූයේ ය. අනෙත් අතට ආර්ථිකය එක තැන පල් වීමට හා කඩා වැටීමට යුද්ධය ද බලපෑවේ ය. විදේශ ණය ඉහළ ගියේ ද යුද්ධයට අවශ්‍ය ආම්පන්න මිලට ගැනීමට ය. රජයේ වියදම් ඉහළ ගියේ ද විශාල හමුදාවක් නඩත්තු කරනු පිණිස ය. හමුදාවට දිරී දීම සඳහා ඔවුන්ට සෑහීමකට පත් විය හැකි තත්වයන් නිර්මාණය කිරීමට ය. ඒ සියල්ලෙන් කියන්නේ මේ සාධක එකක් අනෙකෙන් පෝෂණය කරමින් වැඩුනු බව ය.
හැත්තෑ පස් වසරක සාපයට වග කිව යුත්තෝ
ඒ සාපය සම්බන්ධයෙන් බොහෝ දෙනෙකු විත්ති කූඩුවට නංවන්නේ රටේ පාලකයන් ය. ඔවුන් වගකිව යුතු බව ඇත්ත ය. ඒ ගැන විවාදයක් නැත. එහෙත් ඔවුන් ඒ සියල්ල කළේ විපක්ෂයේ බලපෑම ද ජනතාවගේ වැඩි කොටසකගේ බලපෑම ද ඇති ව ය. වරද්දා ගත් හැම තැන ම විපක්ෂය ද ජනතාව ද සිටියෝ ය. එහි දී විශේෂ කණ්ඩායම් දෙකක් ගැන සඳහන් නොකර බැරි ය. පළමුවැන්න භික්ෂූන් වහන්සේ ලා ය. ඔවුන් ඉතාම පහසුවෙන් සිවුරු කරට ගෙන පාරට බැස්සේ විමසීමකින් පවා තොරව ය. අදට ද මේ හැසිරීම අපට නිරීක්ෂණය කළ හැකි ය. දෙවැන්න වමේ ව්‍යාපාරය ය. කුලවාදයට එරෙහිව අරගල කරමින් ප්‍රගතිශීලි තැනක සිටි වමේ ව්‍යාපාරය ඉක්මණින් රටේ තත්වයට ම පිරිහුණේ ය. ඒ සම්ප්‍රදායික වාමාංශයට පමණක් නොව අද වමට ද ඍජුව ම එල්ල කළ හැකි චෝදනාවකි. සුබසාධනය ක්‍රියාත්මක වූයේ ද වැරදි ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක වූයේ ද යුද්ධයට අත වැනුයේ ද ඔවුන්ගේ අනියම් මෙන් ම ඍජු සහය ද ඇති ව ය.
වත්මන් අර්බුදය
අප කලින් ද සඳහන් කළ පරිදි වත්මන් අර්බුදය සම්බන්ධ සම්පූර්ණ වගකීම 75 වසරට පොදුවේ දමා ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇතුළු අවසාන පාලක පැලැන්තියට පැන යන්නට ඉඩ දීම වැරදි ය. බදු අඩු කර රටේ ආදායම අඩු කිරීමෙන් පටන් ගෙන ඩොලරය රු 200 ට තබා ගැනීම වෙනුවෙන් සියලුම සංචිත වියදම් කිරීම, කාබනික පොහොර නාඩගම ක්‍රියාත්මක කළ රටේ කෘෂිකර්මය වල පල්ලට යැවීම දක්වා සියල්ල කරන අතරතුර කළ යුතු ව තිබූ ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම අර්බුදයෙන් ගැලවීම සඳහා කලට වේලාවට ජාත්‍යන්තර මුල්‍ය අරමුදලට නොයෑම ඇතුළු දෑ මග හැර දැමූ ඒ පාලනය මේ තීව්‍ර වූ අර්බුදයට වග කිව යුතු ය. ඒ කෝවිඩ් නිසා ද යුක්රේන් යුද්ධය නිසා ද පොදුවේ ලෝකයට මුහුණ දීමට සිදු වූ අභාග්‍යය ද ලංකාවට බලපෑ බව සිහියේ තබා ගනිමින් ය.
කවුරු හෝ කී පමණින් සැත්තෑ පස් වසරක සොරාකෑමේ සාපය යයි කියා පුනරුච්චාරණය නොකොට සිදු වූයේ කුමක් දැයි බැලීම, විමසුම් මනසක් ඇති අයගේ යුතුකම ය. මේ සටහන ඔවුන්ට තවත් එකතු කරන්නට ඇතොත් එකතු කොට සම්පූර්ණ කරන්නට ය.
වචන සෙල්ලම් 