අපරාධය හා දඩුවම

අට දෙනෙකු සුදු වෑන් වලින් උස්සාගෙන ගියේ නම් දෙසිය පනහක් බේරා ගන්නට තිබුණු බව මූණු පොතේ සටහනක දැක්කෙමි. පසුව පෙනී ගියේ එය මේජර් ජෙනරාල් සරත් ෆොන්සේකාගේ ම කියමනකින් උත්තේජනය ලද සටහනක් බව ය. එය එක අතකට පුදුම වෙන්නට දෙයක් නැත. මිටියක් අතැති මිනිසෙකු බලන්නේ සියල්ල මිටියෙන් විසඳන්නට ය. මිනිස් ජීවිත උදුරා ගන්නට බලය ඇතිව සිටි මිනිසුන් ඒ නිසා ම එසේ මැරීමෙන් ප්‍රශ්න විසඳන්නට කල්පනා කිරීම පුදුමයට කරුණක් නොවේ.

සුදු වෑන් වල අරන් ගිය අය කවුරුන් ද? ඒත් එවැනි අපරාධ කරුවන් ද? යන අමතර ප්‍රශ්න ද අපට මතු කළ හැකි ය. අපේ අරමුණ සුදු වෑන් ගැන නිගමනයකට බැසීම ම නොවේ. ඒ හරහා කියන්නට යන වඩාත් වැදගත් ප්‍රශ්නය තෝරා බේරා ගන්නට ය. අපරාධය හා දඩුවම අතර සම්බන්ධය බේරා ගැනීමට ය.

ඒ සටහන පාස්කු ඉරිදා සිද්ධිය ද සම්බන්ධ කරගෙන අපරාධ කරුවන්ට නීතියෙන් පිටින් ගොස් හෝ දඩුවම් දීමේ වැදගත් කම මතු කරන්නට කළ වෑයමකි. ඒ නිසා ම සුදු වෑන් මතු කරන අමතර ප්‍රශ්න මග හැර අපරාධයට සුදු වෑන් දඩුවම් පිළිබඳ, වඩාත් නිශ්චිතව කියන්නේ නම්, නීතියෙන් පිට ගොසින් කරන දඩුවම් පිළිබඳ, කතාවට සීමා වෙමින් මේ සටහන ලියන්නට අදහස් කළෙමි.

අපරාධ නැති කළ යුතු ය. අපරාධ කරන්නන්ට දඩුවම් ලැබිය යුතු ය. ඒ දෙකටම විවාදයක් නැතිව ම අප එකඟ ය. එහෙත් දඩුවම් දීමෙන් අපරාධ නැති කළ හැකිය යන ප්‍රකාශය නම් තවදුරටත් විමසිය යුතු ය. අපරාධ නීතියෙන් පිටින් ගොස් දඩුවම් කිරීමෙන් වැළැක්වීමට තැත් කිරීමේ ආදීනව ද වෙනම විමසිය යුතු ය. මේ සටහන ඒ විමසීම් දෙකම වෙනුවෙනි.

ඒ විමසීම් සඳහා අප කැමති බිංදුවෙන් පටන් ගන්නට ය. හිස් කොලයක ලියා දක්වන්න ය. බුදුන් දුක නැති කිරීම සඳහා යොදා ගන්නා ලද ක්‍රම වේදයෙන් මෙහිදී අපට ගුරුහරුකම් ලද හැකි ය.

බුදුන් වහන්සේ කල්පනා කළේ ලෝ වැසියන් දුකින් මුදවා ගැනීමට ය. උන්වහන්සේ ඒ සඳහා යොදා ගත්තේ සිව් වැදෑරුම් ක්‍රම වේදයකි. පළමුව දුක කවරක් දැයි හඳුනා ගැනීම ය. දෙවනුව දුකට හේතුව හඳුනා ගැනීම ය. තෙවනුව එම හේතුව නැති කිරීම හරහා දුක නැති කළ යුතු යැයි හඳුනා ගැනීම ය. සිව්වෙනුව දුක නැති කිරීමේ මාර්ගය හඳුනා ගැනීම ය.

අපරාධ සම්බන්ධයෙන් ඒ සිව් වැදැරුම් ක්‍රම වේදය භාවිතා කළ හොත් මුලට එන්නේ අපරාධ හඳුනා ගැනීම ය. කෙනෙකු පීඩාවට පත් කරන, කෙනෙකුට හිරිහැරයක් වන, කෙනෙකුට අකටයුත්තක් වන, කෙනෙකුගේ දේ කඩා වඩා ගන්නා, කෙනෙකුගේ ජීවිතය උදුරා ගන්නා, නිදහස උදුරා ගන්නා, සියලු ක්‍රියා වැටෙන්නේ අපරාධ ගණයට ය.

දෙවනුව එන්නේ ඒ අපරාධයන්ට හේතු සොයා ගැනීම ය. ඒ සඳහා කරන ප්‍රයත්නය අවසානයේ නවතිනුයේ මිනිසුන්ගේ අඟ හිඟ කම් තුළ ය. අපරාධ කරන්නේ අඟ හිඟ කම් වලින් පෙලෙන මිනිසුන් ය. අපරාධ සඳහා යොදා ගනු ලබන්නේ ද අඟ හිඟ කම් වලින් පෙලෙන මිනිසුන් ය. දෙවැනි අදහසට එකඟ වන මිනිසුන් පවා පළමු අදහසට එකතු නොවන්නට ඉඩ තිබේ.

හේතුව ඍජු ය. ඇතැම් විට අපරාධ කරන්නේ සල්ලි බාගේ ඇති අය ය. ඔවුන් ඒ සඳහා අතකොලුවක් ලෙස අග හිඟ කම් ඇති මිනිසුන් යොදා ගත්තේ වුව ද අණ එන්නේ අතමිට සරු කෙනෙකුගෙන් ය. හොඳින් සොයා බැලුවොත් පෙනෙන්නේ අත මිට සරු වුනාට ඔවුන්ට ද අඟ හිඟ කම් තිබෙන බව ය. ඒ මුදල් හෝ සැප සම්පත් වලින් නොවේ. චින්තනයෙන් ය. ඔවුන් චින්තනයෙන් දුගී ය. මුදල්  ගැවසුන ද ඔවුන්ගේ ජීවිතය කොහේ හෝ තැනක වැරදී ඇත. එක්කෝ කුඩා කල ලැබිය යුතු ව තිබූ ආදරය අහිමි වී ඇත. නැතිනම් කුඩා කල ඇති වූ මානසික ආතතිය හෝ සමාන කරුණක් නිසා හිත ඔද්දල් වී ඇත. එවැනි යම් හේතුවක් නිසා ඔවුහු ද කිසියම් අඟ හිඟයකින් පෙළෙති. ඒ නැතත් සමහරු මොළයේ රසායනික ද්‍රව්‍ය වල අඟහිඟයකින් ද පෙළෙති. ඒ නිසා ද අපරාධ කරති.

ඇතැම් තැනක අඟහිඟ කම ඇත්තේ සමාජ ක්‍රමය තුළ ය. ආයතන පද්ධතිය තුළ ය. ඇතැම් තැනක එය ඇත්තේ අපරාධ මඩින්නට ඉන්නා යුක්තිය පසිඳලන ආයතන තුළ ය. ඔවුන් විසින් යුක්තිය නිසි ලෙස නොපසිඳලීම තුළ ය. අපරාධ නඩුවක් නිරාකරණය සඳහා සාමාන්‍යයෙන් වසර 17 ක් ගන්නා වූ ද එසේ කිරීමෙන් පසු ද සියයට අනූ පහක අපරාධකරුවන් නිදහස් කර හරින්නා වූ ද ආයතන පද්ධතිය තුළ ය. ඒ නිසා ම යුක්තිය අපේක්ෂාවෙන් ඉවසා බැරිම තැන යුක්තිය තම අතට ගන්නා මිනිස්සු ද අපරාධ කරුවන් වෙති. ඔවුන් ඒ තත්වයට පත් කිරීම ගැන ඒ ආයතන ද හරි හරියට වග කිව යුතු ය. ඒ ආයතන වල ඇති අඟ හිඟ කම් ද වගකිව යුතු ය.

තවත් තැනක අපරාධ සිදු වන්නේ සමාජය තුළ ඇති යුක්තියේ අඟ හිඟ කම් නිසා ය. අකටයුතුකම් අසාධාරණ කම් ඉවසා බැරි ම තැනක ය. තවදුරටත් තමන් වෙනුවෙන් යුක්තියට ඉටු කර ගැනීමට හැකියාවක් තිබෙන ක්‍රමවේදයන්ට නොහැකි යයි තේරුම් ගැනීමෙන් පසු මිනිසුන් පරල වීම නිසා ය. නොමිනිසුන් වීම නිසා ය.

ඇතැම් තැනක අඟ හිඟ කම ඇත්තේ චින්තනයේ බව අපි කීවෙමු. ඒ ඇතැම් තැනක එයට වගකිව යුත්තේ ආගම ය. ආගමික අන්තවාදය ය. තව තැනක දේශපාලනය ය, දේශපාලන අවස්ථාවාදය ය. තව තැනක ගුරුවරු ය, අධ්‍යාපනය ය, යල් පැන ගිය සංස්කෘතිය ය.

අපරාධ ඇති වීමට හේතුව දන්නා අපට දැන් තෙවැනි පියවරට යා හැකි ය. ඒ අපරාධ නැති කිරීමට ය. අවම කිරීමට ය.

අපරාධ අවම කිරීම සඳහා කළ යුත්තේ ඒ අඟහිඟ කම් ඉවත් කිරීම ය. ඒ සියල්ල ඉවත් කරන්නට එකවර බැරි නිසා අපට තාවකාලිකව අපරාධකරුවන්ට දඩුවම් දීමට සිදු විය හැකි ය. එහෙත් දඩුවම් දීමේ දී අප විසින් මතක තබා ගත යුත්තේ අප ඒ කරන්නේ රෝග ලක්ෂණවලට පිලියම් කිරීම විනා රෝග නිධානයට බේත් හේත් කිරීම නොවන බව ය. එයින් අදහස් කරන්නේ රෝගයේ ලක්ෂණ පාලනය කළේ වුව ද රෝගය නැවත නැවතත් මතු වන බව ය. එය දිනෙන් දින වඩ වඩා උග්‍රවන බව ය. රෝග ලක්ෂණ පාලනය කරන්නට නම් මාත්‍රාව නිරන්තරයෙන් වැඩි කළ යුතු බව ය. ඒ නිසා ම වඩාත් දැඩි දඩුවම් යෝජනා වන බව ය.

වෛද්‍යවරයා අනුමත කරන ප්‍රමාණය ඉක්මවා ඖෂධ ගැනීම මාරාන්තික විය හැකි බව ඖෂධ වේදීහු දනිති. එහෙත් සමහර රෝගීන්ට ඉවසුම් නැත. ඔවුන් නිර්දේශ නොකරන ලද බේත්, නොහොත් “සුදු වෑන්“, ඉල්ලන්නේ ඒ නිසා ය. එල්ලුම් ගස ඉල්ලන්නේ ඒ නිසා ය.

වෛද්‍ය විද්‍යාවේ නියමයන්ට පිටු පාමින් එසේ බෙහෙත් නියම කරන වෛද්‍ය වරු ද සිටිති. ඔවුන්ගේ අපේක්ෂාව ඉල්ලුමට සපයන ව්‍යාපාරිකයෙකු වී තම හොද්ද බොර කර ගැනීම ය. ඔවුන් ව්‍යාපාරිකයන් මිසක වෛද්‍යවරුන් හැටියට සළකන්නට බැරි ය.

මත්කුඩු ව්‍යාපාරිකයන් මර්දනය කිරීමට කටයුතු කරන්නට නිල නොවන විධි භාවිතා කරන්නට යෙදුනු ඇතැම් රටවල්වල පාලකයින් ඒ හරහා කළේ මත්ද්‍රව්‍ය වෙළඳ පොලේ ඒකාධිකාරිය ඒ හරහා තමන් වෙත හෝ තමන්ගේ හෙංචයියන් වෙත පවරා ගැනීම හෝ දීම ය. දඩුවම් ලද්දේ තරඟ කාරී ව්‍යාපාරිකයන් ය. සුදු වෑන් වලින් ගෙනියන ලද්දේ ඔවුන්ව ය. ඒවා එලිපිට කරන ලද්දේ ඒ හරහා මහජන මතය ද තමන් වෙත දිනා ගනිමිනි. එහෙත් ඒ අතරේ තමන්ගේ කඳවුරේ මත්කුඩු ජවාරම නීතියේ ආශිර්වාදය යටතේ ම කිරීමට ඔවුහු මං පාදා ගත්හ. ඒ නිසා ම රාජ්‍ය අනුග්‍රහය යටතේ ඒවා වෙනදාටත් වඩා හොඳින් බැබලුනේ ය.

නීතියෙන් බාහිරව අච්චු කරන්නට මැර කණ්ඩායම් වලට බලය පැවරූ විට ඊට අමතරව සිදු වන්නේ අපරාධ කරුවන්ට අච්චු කරන අතරේ, එයට ම මුවා වී, අහිංසක මිනිසුන්ගෙන් ද කප්පම් ගැනීමට වැඩ පිළිවෙලක් ඔවුන් විසින් අටවා ගැනීම ය. එසේ කප්පම් ගෙවීමට මැලි කරන මිනිසුන්ට ද වැඩක් දීමට වග බලා ගැනීම ය. අප රටේ ද යුද්ධය පැවති සමයේ ක්‍රියාක්මත වූ මෙවැනි මාෆියා කණ්ඩායම් විසින් දෙමළ මුස්ලිම් හා සිංහල තරුණයන් මෙසේ පැහැර ගෙන ගොස් කප්පම් ඉල්ලා මරා දැමූ කතා තිබේ. එහෙත් අවසානයේ ඒවාට වගකිවයුුතු අයෙක් සිටියේ නැත. ඒ තරමට නීතිය අකුළවා තිබුන නිසා ය. “අපි හොඳ නම් අපට ප්‍රශ්නයක් වෙන එකක් නැතැයි“ කියන අය මේ කතා එක කණකින් අසා අනෙත් කණින් පිට කරන අය ය. ඔවුන් දැන් නිදා සිටින නින්දෙන් ඇහැරෙන්නේ තමන්ගේ හිතේෂීයෙකු මේ සුදුවෑන් කප්පම් කල්ලියකින් පැහැර ගෙන ගිය දාක ය.

පුංචි ආණ්ඩුව කාලයේ දී ද කසිප්පු කාරයින්ට හොරකම් කරනවුන්ට වැඩ වැරදුනේ ය. නීතියට පිටින් ගොස් දඩුවම් ලැබුනේ ය. එහෙත් දඩුවම් ලැබුවේ ඔවුන් පමණක් නොවේ. බොහෝ දෙනෙකුට මග හැරෙන කාරණය නම් නීතියෙන් පිටින් දඩුවම් දෙන වාතාවරණයක කිසිවෙකු සුරක්ෂිත නොවේ ය යන්න ය.

සිදු වූයේ පුංචි ආණ්ඩුවට සම්බන්ධ මිනිසුන් ද සොයා නීතියට පිටින් දඩුවම් කිරීමේ සංස්කෘතියක් ඇති වීම ය. එක එකා මරා දැමීම ය.

පුංචි ආණ්ඩුව බිහි වූයේ ම මර්දනය නිසා ය. අවසානයේ මර්දනය මර්දනය කැඳවූයේ ය. රටම අනතුරට හෙලුනේ ය.

ඒ කාරණා සියල්ලෙන් පෙනෙන්නේ අඟ හිඟ කම් ඉවත් කර අපරාධ අවම කරන තුරු දඩුවම් දීම තිබිය යුතු නමුදු එය නීතියෙන් පරිබාහිරව නොකළ යුතු බව ය. දෙසිය පනහක් බේරා ගැනීමට අට දෙනා කූඩු කිරීම සෑහෙන්නේ ය. ඔවුන්ගේ නඩුව විමසීම හරහා තව බොහෝ දේ සොයා ගැනීමට ද එයින් මග පෑදෙන්නේ ය. මැරුවහම සියල්ල අවසන් වන්නේ, කම්මුතු වන්නේ, නැත. අවසන් වන්නේ තොරතුරු සොයා ගැනීමට ඇති මූලාශ්‍රයන් පමණය ය. ඔලුව කැක්කුම පැනඩොල් පෙත්තෙන් අඩු වූවා යැයි සිතා සිටිය ද මොළයේ ටියුමර් එක බැහැලා වැඩ ය. ජරාජීර්ණ වීම එවිට සිදුවන්නේ ඇතුළතින් ය.

මට මේ මැරීම ගැන කියන විට මතක් වෙන්නේ අපේ තාප්පයේ තිබෙන බෝ පැලය ය. එය කොතරම් කඩා දැම්ම ද නැවත නැවතත් පණ ගසා නැගිටින්නේ ය. කඩා දමන්නේ මුලින් නොවන තාක් එයින් ගැලවෙන්නට මට බැරි ය. එහෙත් මුල සොයා එය කඩා දැමීම අමාරු ය. ඒ නිසා කම්මැලි මා කරන්නේ උඩින් කඩා දැමීම ය. මට මගේ තාප්පය සම්බන්ධයෙන් කම්මැලි විය හැකි මුත් රටේ ත්‍රස්තවාදය හෝ අපරාධ මුළුනුපුටා දැමීම සම්බන්ධයෙන් පාලකයන්ට එසේ කම්මැලි වීමට බැරි ය.

හැත්තෑ එකේ කැරැල්ල මැඩ පවත්වන ලද්දේ ය. එහෙත් එය 87-88 සමයේ නව ආරකින් වඩාත් විනාශකාරී මුහුණුවරකින් මතුව ආවේ ය. ඒ නිසා හේතුව නසන්නට අප ඉටා ගත යුතු ය. හේතුව අඟ හිඟකම් ය. ආර්ථික අඟහිඟ කම පමණක් නොව ආයතනික, මානසික හා සමාජීය අඟ හිඟ කම් ද ඊට ඇතුළත් ය.

නැති කළ යුත්තේ කුමක් දැයි අප දන්නේ නම් අපට සිව්වෙනි පියවරට යා හැකි ය.

සිව්වෙනුව සළකා බැලිය යුත්තේ ත්‍රස්තවාදය හා අපරාධ මැඩලීමේ මාර්ගය ය. එය මේ කියූ විවිධාකාර අඟ හිඟ කම් නැති කර දැමීම හරහා වැටී ඇත්තේ ය. එය ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය මෙන්ම මාවත් අටකින් සමන්විත විය යුතු ය.

පළමු මාවත විවෘත කර ගැනීමට ආර්ථිකය වර්ධනය විය යුතු ය. අධ්‍යාපන අවස්ථා, රැකියා අවස්ථා සහ ව්‍යාපාරික අවස්ථා ප්‍රමාණවත් ලෙස ඇති විය යුතු ය.

දෙවන මාවත විවෘත කර ගැනීමට ආයතන පද්ධතිය ශක්තිමත් කළ යුතු ය. ඒවා ජනතාවට පොලු දමන්නට නොව සේවය කරන්නට සැදී පැහැදී තිබෙන ආයතන බවට වෙනස් විය යුතු ය. ඒ සඳහා ජනතාවට ඒවා විවේචනය කළ හැකි වටපිටාවක් තිබිය යුතු ය. අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතිය, විරෝධය පෑමේ අයිතිය හා ඒවායේ සිදු වන අකටයුතුකම් වලට එරෙහිව නීතියේ පිළිසරණ පැතීමේ හැකියාව ඇති කළ යුතු ය.

තෙවන මාවත විවෘත කර ගැනීමට නීතියේ ආධිපත්‍ය තහවුරු විය යුතු ය. කිසිවෙකු නීතියට උඩින් නොසිටිය යුතු ය. සැම එක ලෙස නීතියට යටත් විය යුතු ය.

සිව්වන මාවත විවෘත කර ගැනීමට බන්ධනාගාර වල වත්මන පවතින වාතාවරණය මානුෂික වාතාවරණයක් බවට පත් කළ යුතු ය. අපරාධ කරුවන් පුනරුත්ථාපනයට වැඩි බරක් යොමු වන සේ බන්ධනාගාර ප්‍රතිසංස්කරණය කළ යුතු ය. පොලීසිය ප්‍රතිසංවිධානය විය යුතු ය. මේ ආයතන දෙකේ ම නිලධාරීන්ගේ වැටුප් වැඩිකොට ඔවුන්ගේ  වත්කම් දැඩි පරික්ෂාවට ලක් කළ යුතු ය.

පස්වන මාවත විවෘත කර ගැනීමට අධ්‍යාපනයේ ප්‍රතිසංස්කරණයන් සිදු විය යුතු ය. සිසුන්ට වන පොත් කරන්නට නොව සිතන්නට ඉඩ හසර සැලසිය යුතු ය. පන්තිය සංවාද සිදු වන ස්ථානයක් විය යුතු ය. පාසල බුද්ධි ගවේෂණයේ මධ්‍යස්ථානයක් විය යුතු ය.

සය වන මාවත විවෘත කර ගැනීමට ආගම වෙනස් විය යුතු ය. ආගම කෙවිටක් නොවී මිනිසුන්ට මග එලි කරන පහන් ටැඹක් බවට පරිවර්ථනය විය යුතු ය. ආගම පවා විචාරයට විවෘත විය යුතු ය. ආගම එකම ජීවිත දර්ශනය නොව තවත් එක් එලිය ලැබිය හැකි මාවතක් බවට පිළිගැනීමක් සමාජය තුළ ඇති විය යුතු ය. ආගමට මුවා වී කරන අකටයුතුකම් මැඩිය යුතු ය. සිවුරට මුවා වී කරන ජඩ වැඩ නතර කළ යුතු ය.

හත් වන මාවත විවෘත කර ගැනීමට මාධ්‍ය භාවිතයේ අති විශාල වෙනසක් සිදු විය යුතු ය. වගකීමකින් ක්‍රියාකරන මාධ්‍යවේදීන් මාධ්‍ය අයිතිකරුවන් ද සිටිය යුතු ය. වගකීම පැහැර හරින මාධ්‍ය වේදීන් ඒ සඳහා ම වෙන්වුනු ජනතා උසාවියකට යොමු කොට ඔවුන්ව ප්‍රසිද්ධියේ විවේචනය කරන නීති රීති සම්මත කර ගත යුතු ය. ඒ උසාවියේ සියලු කටයුතු අකුරක් නෑර එම මාධ්‍ය හරහා ප්‍රසිද්ධ කළ යුතු බවට ද නීති ගෙන ආ යුතු ය.

අට වන මාවත විවෘත කර ගැනීම සඳහා ව්‍යවස්ථාවේ වෙනසක් සිදු විය යුතු ය. ජනාධිපතිට තිබෙන මුක්තිය අහෝසි කළ යුතු ය. ජනාධිපති ද නීතියට යටත් කළ යුතු ය. මිලියන් ගණන් වලට විකිණෙන්නට මන්ත්‍රීවරුන්ට ඇති ඉඩ අහෝසි කළ යුතු ය. ඒ හරහා නීතිය තමන්ට එරෙහිව ක්‍රියාත්මක වීම වළක්වා ගැනීමට ඔවුන්ට ඇති ඉඩ අහෝසි කළ යුතු ය.

අපරාධ සම්බන්ධ චතුරාර්ය සත්‍යයත් එය මැඩලීමට අවශ්‍ය ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයත් අනුගමනය කරන්නට මේ රටේ පාලකයින් සූදානම් නම් ඒ සඳහා ඉත සිතින් සහය දෙන්නට ජනතාව සැදී පැහැදී ඉන්නේ නම් අපරාධ අඩු කිරීම කජ්ජක් නොවේ.

අපරාධ නැති කිරීම සඳහා බොහෝ දෙනෙකු යෝජනා කරන මරුවැල අවසානයේ ඔවුන්ගේ ගෙල වටා ද එතීමට ඉඩ ඇතැයි බොහෝ දෙනෙකු දන්නේ නැත. ඒ ෂෝට් කට් සොයන්නට යෑමේ විපාක ය. ප්‍රශ්නයක් දෙස විමසුම් ඇසකින් බැලීමට කම්මැලි වීමේ විපාකය ය.

නෙදර්ලන්තයේ සිර ගෙවල් වසා දමමින් පවතී. එහි අපරාධ පිළිබඳ ආරංචි ලැබෙන්නේ අහම්බයෙනි. ඒ සුදු වෑන් නිසා හෝ පුංචි ආණ්ඩුවේ වැඩ කිඩ නිසා නම් නොවේ. මේ අප කී මාර්ගයන් අනුගමනය කළ නිසා ය.

One thought on “අපරාධය හා දඩුවම

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s