අපේ සිහින නගරය

සමහරු නම් කියන්නේ ලංකාවේ නගර කියා ජාතියක් නැතැයි කියා ය. ඒ අර්ථකථනයට අනුව තියෙන්නේ ටිකක් එක විදිහකට සකස් වූ ගම් ය.

හරක් පට්ටි පිටින් අයාලයේ යන, හිටි හැටියේ උන් මහ පාරවල් පවා හරස් කරමින් පැදකුණු කරන, තැනකට නගරයක් කියා කීම අමාරු බව එක් අතකින් ඇත්ත ය. ඒත් ඒ ඉතින් අපේ නගරයේ හැටි ය. ඇත්තටම අපට බලන්නට තියෙන්නේ මෙහි හොඳ පැත්ත ය. ඒ කියන්නේ පයට පෑගෙන්නේ නැති නම් ගොම එකතු කර පොහොර ලෙස භාවිතා කිරීමේ අමතර වාසියක් තියෙනවා යන කාරණය හරක් ගැන අඳෝනා නගන අප විසින් බරපතල වාසියක් හැටියට ගත යුතු බව ය.

අයිතිකාරයින් නැති අයාලයේ යන බල්ලන්ගෙන් නම් නගර වල අඩුවක් ඇත්තේ ම නැත. ඒ අතරින් මිනිසුන් හපා කන බල්ලෝ ද හපා නොකෑවත් බුරන බල්ලෝ ද සිටිති. උන් එකෙක් දෙන්නෙක් හපා කෑවාට එන්නත් කරවා ගැනීමට සායන තියෙන නිසා එහෙමට ආබාධයක් ද නැත. ජල භීතිකාව තරම් ම උත්සන්න විය හැකි බලු භීතිකාවට උපේක්ෂාවෙන් ජීවත් වීමට හැකි ලෙස ජනයා මේ නගර විසින් පුහුණු කෙරේ. ඒ නිසා ම මේ බලු රැල නඩත්තු කරන, උන්ට කෑම ගෙනත් දැමීම දෛනික ජීවිතයේ පුරුද්දක් කරගත්, දයාබර උපාසක උපාසිකාවෝ ද මේ නගර අරා සිටිති. කෑම හැරෙන්නට උන්ට ලැබෙන වෙන දෙයක් නැතත් අපේ රටේ බල්ලෙකුට ඒ හැටි දෙයක් අවශ්‍ය වන්නේ ද නැති නිසා එහි ද ගාණක් නැත.

අලි මදිවට හරක් කීවේ ඉස්සර ය. දැන් කියන්න වෙන්නේ බල්ලන් හරකුන් මදිවාට වඳුරන් ද ඉන්නා බවකි. උන් උළු කැටයක් ඉතිරි කරන්නේ නැත. ගහක ඵලයක් තියන්නේ නැත. එහෙම බැලුවහම වනසතුන් බැලීමට කැළයට යාමට අපේ රටේ නගර වැසියන්ට සිදු වන්නේ නැත. ඒ අතින් ද අප වාසනාවන්ත ය.

මේ නගරවල මේ කප්පරක් සත්තු අතර මිනිස්සු ද වෙසෙති. සත්තුන්ට තියෙන හරසර දයාව නැතිව ම උහුහු එහි ජීවත් වෙති.

නගරයේ ඇති කාණුවල නොවැටී සතුන්ගේ දයාව ද ලැබ වාහනයක නොහැපී ගමන් කරන්නට තරම් බොහෝ දෙනෙක් පින් කර ඇති නිසා කාණු වසා නොදැමේ. සතුන් ආම්බාන් නොකෙරේ. වාහන, ඒ ගැන නම් වෙනම කතා කළ යුතු ය.

පොලීසියට දඩ ගැසීම සඳහා පමණක් පාර කෙලින් තියෙන තනි ඉර හෝ දෙඉර තියෙන තැන්වල අල්ලා ගැනීමට කටයුතු යොදා ඇති නිසා වාහන සම්බන්ධයෙන් පාලනයක් නැතැයි ම කිව නොහැකි ය. විනය රකින රියැදුරෙකුට පාරේ වාහනය පැදවීම අතිශයින් අමාරු කරමින් බඹ දහයෙන් දහයට පදිකයන්ට මාරු වීමට කහ ඉරි (දැන් නම් සමහර තැන්වල සුදු ඉරි) ඇතත් බොහෝ රියැදුරන් ඒවා තඹයකට ගණන් ගන්නේ නැත. ඒ නිසා ම වැඩිම රිය අනතුරු සිදු වන්නේ මේ පදික මාරු වලදී වීම ද පුදුමයකට කරුණක් නොවේ.

ආර්ථික විද්‍යාවේ පොදු භාණ්ඩයක් හඳුන්වාදීමට උදාහරණයට බොහෝ විට ගන්නේ වීදී ලාම්පු ය. වීදී ලාම්පුවක් සැපයීමෙන් ආදායමක් ඉපදවීම අමාරු ය. ඒ නිසා පෞද්ගලික අංශය එවැනි දේට ආයෝජනය කරන්නේ නැත. විදි ලාම්පු රජයෙන් හෝ නගර සභාව වැනි ආයතනයකින් සැපයෙන්නේ ඒ නිසා ය. අපේ දේශපාලන අග නගරය වන ශ්‍රී ජයවර්ධන පුර කෝට්ටේ වත් ප්‍රධාන මංමාවත් වල තවම වීදි ලාම්පු හරි හමන් විදිහට නැත. ඒ පුද්ගලික කඩ සාප්පු මිසක් හරිහමන් නගර සභාවක් නැති නිසා ය. පාරවල්වල දිවෙන වාහන හා තිබෙන කඩ සාප්පු වල ලාම්පු නිසා ඒවා අවශ්‍ය නැතැයි සිතුවා වෙන්නට ද පුළුවන. සමහර අතුරු පාර වල මේ ලාම්පු කනු ඇතත් බොහෝ තැන්වල ඒවායේ දැල්වෙන බල්බ නැත. ධනාත්මකව බලා අප කළ යුත්තේ දැල්වෙන බල්බ නැති කම ගැන දුක්වනවා වෙනුවට අඩු වශයෙන් ලාම්පු කනු තිබීම ගැන සතුටු වීම ය.

නගරයේ පාරවල් තියෙන්නේ නගර සභික මහත්තුරුන්ට කොන්ත්‍රාත් කරන්නට ය. ඒ නිසාම දෝ ඒවා හදන්නේ කැඩෙන්න බලාගෙන ය. එසේ පාරක් අබලන් වුනාම කරන්නේ එය හැදීම නොවේ. බස් ධාවනය නැවැත්වීම ය. එහෙම බැලුවහම දඩ දෙකකි. ගහෙන් වැටුන මිනිහාට ගොනා අනින උපහරණය ගමට ය. පාර කැඩුනහම බස් එකත් සෙත්තපෝච්චි වන උදාහරණය නගරයට ය.

ගෙවල් වල එකතු වන කුණු තියෙන්නේ නගර සභා සේවකයන්ට හිතුනහම ගෙනියන්න ය. ඔවුන්ට හිතුන දාට හොඳ ය. නැත්නම් නුවරු අනාථ ය. එහෙම අනාථ වෙන මිනිසුන් කරන්නේ තමන්ගේ කුණු වෙනත් තැනක ගොඩ ගැසීම ය. ඒ තැන අවට අය, ඒ කටයුත්ත නිසා අතරමං වන අය, කරන්නේ පළමුව බෝඩ් ගැහීම ය. කුණු දමන අය බල්ලන් ලෙස සැලකෙන බව ද දැම්මොත් දඩුවම ලෙස අහවල් එක ලැබෙන බව ද ඒවායින් කියවෙතත් ඒවා මිනිසුන් ගණන් ගන්නේ නැත. ගනන් ගත්තත් කරන්නට දෙයක් ද මිනිසුන්ට නැත. එහෙම අර්බුදයකට ගිය කුණු ප්‍රශ්න වලට මිනිසුන් විසඳුම් සොයන්නේ බුදු පිළිම ගෙනත් සිටවීමෙනි. නැතිනම් සුරුවමක් ඉදිකිරීමෙනි. එහෙම බැලුවහම අවසානයේ කුණු ප්‍රශ්න විසඳන්න සිදුවන්නේත් බුදුන්ට ය. නැතිනම් ජේසුස්ට ය.

නගර ආශ්‍රිතව කාක්කන් විසින් පැල කරන ලද, මිනිසුන් විසින් වන්දනා මාන කරන, බෝගස් තිබේ. ඒවා කපා දමන්නට කවුරුවත් ඉදිරිපත් නොවේ. බැරිවෙලාවත් ඉදිරිපත් වුවහොත් ඒවා ආරක්ෂා කරන්නට, එසේ ඉවත් කරන්නට හදන වුන් මරාගෙන මැරෙන්නට, ඉදිරිපත් වන අය සිය ගණනින් මේ නගරවල වෙසෙති. ඒ නිසා අපේ නගර මේ මට්ටමේ පැවතීම ගැන අප පුදුම විය යුතු නැත.

කොළඹට කිරි ගමට කැකිරි වූයේ ඊයේ ය. පස්සේ කොළඹ නැති ඒවා පවා ගමේ දී ඇති විය. කඳු නාය යෑම මෙසේ  කොළඹට නොලැබී ගමට ලැබුණු එක් දයාදයකි. නගරයට එයින් අඩුපාඩුවක් වෙන්නට අපේ නගර සභා ඉඩ දුන්නේ නැත. නාය යන කුණු කඳු හදා ඔවුහු නගරයට ද ඒ සම අවස්ථාව ලබා දුන්නේ ය. මෙසේ ගමත් නගරයත් අතර තිබූ පැහැදිලි වෙනසක් මෙසේ අවසාන වුණේ ය.

නගරයක් යැයි කීවාට නාට්‍යයක් සංගීත සන්දර්ශනයක් හෝ වෙනයම් සංස්කෘතික කටයුත්තක් නොමැතිව කොළඹ පවා ගෙවෙන සති අන්ත අපමණ ය. ඒ අතින් මෙය නගරයක් කීවාට සංස්කෘතික කාන්තාරයකි. එක අතකට ඉන්දියානු මෙගා ටෙලිනාට්‍ය හා දේශීය රජකතා බලන අපට එහෙමට කියා වෙනත් බඩකඩුත්තුවක් ඕනෑ නැත.

ඒක එහෙම වුනාට නගරයක් කියා කිසිදු පැකිලීමකින් තොරව කිව හැකි එක සාධකයකින් එය පොහොසත් ය. ඒ අතෝරක් නැතිව ඇදෙන වාහන පේලිය ය. ඇදෙනවා යැයි කීවාට සමහර වෙලාවට ඒ පේලිය තියෙන්නේ හිටවලා ය. සමහරු නම් කියන්නේ ඒ පාරේ මාර්ග එලි සංඥා තිබුණ ද ඒවා කවුරුන් හෝ නිවා දමන නිසා කියා ය. සමහර විට ඒ වාහන ගමනාගමනය, නූතන විදුලි ලාම්පු වලින් නොව, වඩාත් කාර්යක්ෂම දියුණු පොලිස් කාරයන් අතින් පාලනය විය යුතු යැයි නගර පාලකයින් කල්පනා කරන නිසා ය. ඒ අතින් අපි බොහෝ දියුණු රටවලට වඩා දියුණු ය. අපි ලයිට් තියාගෙන, ඒවා නිවාගෙන, අප දන්නා සාස්තරයෙන් වාහන ගමනාගමනය පාලනය කරමින් ඉන්නෙමු. ඒ අපේ නගර වල තියෙන කප්පරක් ආශ්චරයන්ගෙන් තවත් එකක් පමණ ය.

හැම මාර්ග එලි සංඥා ළගම සිගන්නෝ ගැවසෙති. ඒ පොලිස් කාරයින්ට විතරක් ලයිට් නැති ව වාහන පාලනය කළ නොහැකි නිසා විය හැකි ය. මේ නිසා නගර වැසියන්ට පන්සල් නොගොහින්ම පිනක් දහමක් කර ගැනීමට ද මගක් පෑදී තිබේ. කොහොමටත් පමා වෙන එකේ තව ටිකක් පමා වුනහම කිම දැයි සිතන්නේ හිගන්නන් පමණක් නොවේ. උන් ගැන වගේ වගක් නැතිව ඉන්නා නගර පාලකයන් ද පොලීසිය ද සිතන්නේ එහෙම ය.

හිගන්නන්ගෙන් වෙන යම් අඩුපාඩුවක් තිබේ නම් එය පිරිමැසීමට දැන් අලුතින් ඉදිරිපත් වී ඇති පිරිසකි. ඒ කප්පරක් උද්ඝෝෂණවල නියැලෙන උද්ඝෝෂණ කරුවන් ය. උද්ඝෝෂණයක සාර්ථකත්වය මැනෙන්නේ ඒ නිසා ඇතිවන වාහන තදබදය අනුව ය. ඒ නිසා ඔවුහු, සිය පිරිස කෙතරම් කුඩා වුව ද, වාහන තදබදය උපරිමයට ඇති කිරීමට වග බලා ගනිති.

නගරයේ ධාවනය වන බස් තිබේ. ඒ වුනාට සමහර බස්තියන්ලා බස් තියන් පයින් යන්නේ පයින් ඊට වඩා ඉක්මණට යා හැකි නිසා ය. රථ ගාය තියෙන අයට යන්නට රථයක් නැත්නම් ත්‍රී වීලර් තිබේ. ඒ නිසා දැන් ඇත්තටම නගරයකට බස් අවශ්‍ය ද යන ප්‍රශ්නය කෙනෙකුට නැගිය හැකි ය. හැම වැඩක් ම හෙමින් කිරීමට දක්ෂ අප කුමක් නිසා ප්‍රවාහනයේ පමණක් වේගය අපේක්ෂා කරන්නේ ද යන ප්‍රශ්නය තවත් කෙනෙකුට නැගිය හැකි ය. ඒවාට උත්තර දන්නා කෙනෙක් නම් නැත.

ටිකක් හයියෙන් වැස්සොත් මහාමාර්ග වාරිමාර්ග වෙන අතර ගෙවල් වැව් බවට පත් වන්නේ ගමත් නගරයත් අතර යම් හෝ වෙනසක් ඉතිරිව ඇත්නම් එය ද නැති කරලමින් ය. ඒ වතුර බැස යන තැන්වල ඉදිකිරීම් කර ඇති නිසා ය. නගර සභාව ඉන්නේ ඒවා නැවැත්වීමට නොවේ. එවැනි ඉදිකිරීම් කරන්නන්ගෙන් නොමනා ගාස්තු අය කර සාක්කුවට දමා ගැනීමට ය. කිසි දෙයක් අනවසරයෙන් ඉදිකරන්නට බැරි ය. ඒ වුනාට තියෙන්නේ ම අනවසර ඉදිකිරීම් ය. අනවසර කිව්වාට හොඳට හොයලා බැලුවොත් ඒවාට අවසර දිය නොහැකි නමුත් ලැබී තිබෙන බව දැනගන්නට ලැබෙනු ඇත.

පදික වේදිකාවේ වෙළෙන්දෝ වෙළඳම් කරන අතර මිනිස්සු මහා පාරේ ඇවිදිති. ඒ නිසා වාහනවලට එහා මෙහා වෙන්නට අමාරු ය.

මොන අඩුපාඩු තිබුණත් ව්‍යායාම සඳහා ඇවිදින්නට නම් මං තීරු නම් විවර ව තිබේ. ඒවා අසල භූමිය ද අලංකාර ය. වැව් පොකුණු වලින් යුක්ත ය. විදී ලාම්පුවලින් එලිය වෙලා ය. නගරයක ලක්ෂණයක් ලෙස ඒවා තිබීම ගැන නගර වැසියන් දැන් ඉන්නේ අතිශයින් ආඩම්බරව ය. ඒ මිනිස්සුන්ට එහෙමවත්  එකක් ලැබීම එක අතකින් හොඳ ය.

නගරයේ කෑම කඩ හා හෝටල් පිරී ඇත්තේ පිටි ගුලිවලිනි. චිකන් බනිස් වල චිකන් හැර වෙනත් බොහෝ දේ තිබේ. මාලු පාන්වල මාලු හැරුණු විට තව බොහෝ දේ තිබේ. එසේ වුව ද ඒ හැම එකකම වැඩි පුරම ඇත්තේ පිටි ය. පිටි ලගට එන අනිත් නොවරදින අංගය තෙල් ය. බෝඩ් එක ගමේ බත් කඩේ වුනාට ඇතුළට ගියාම ලැබෙන්නේ ෆ්රයිඩ් රයිස් හා බුරියානි ය. නැතිනම් ලාංකීය ස්පෙෂල් එක වන කොත්තු ය. ඒ කියන්නේ තෙල් ය.

ඒ නිසා ම අප කලින් කී ඇවිදින මං තීරු මිනිසුන්ට කාපු පිටි ගුලි හා තෙල් ඉවත් කර ගන්නට ලැබෙන අනගි මාවත් වී තිබේ. එහෙම එකක්වත් තිබුනේ නැත්නම් මේ නගර වැසියන් වැඩි දෙනෙක් මැරෙන්නේ දිය වැඩියාවෙනි.

අපේ සිහින නගරය වෙනස් ය. ඒ නගරයේ අයාලේ යන සතුන් අවම ය. හරකුන්ට ද බල්ලන්ට ද අයිතිකරුවන් ඇත. මිනිසුන් වැටී මිය යන විවෘත කානු එහි නැත. එහි වාහන විනයානුකූලව පැදවේ. බොහෝ දෙනා පොදු ප්‍රවාහනය භාවිතා කරන අතර පොදු ප්‍රවාහන සේවා උසස් මට්ටමක ඇත. ඒවා කාල සටහනකට ක්‍රියාත්මක වේ. පැදගෙන යන බයිසිකල් සඳහා වෙනම මං තීරු ඇති අතර ඒවා භාවිතා කරන අය ගණනින් ඉහළ ය.

මාර්ග අවහිර වනසේ හිගා කෑම ද උද්ඝෝෂණයේ යෙදීම ද නීතියෙන් තහනම් අතර ඒ නීතිය ඉතා තදින් ක්‍රියාත්මක කෙරේ. මාර්ග නීති තදින් ක්‍රියාත්මක වන අතර පොලිස් නිලධාරීන්ගේ කාර්ය සාධනය ඉහළ යන්නේ ගහන දඩ ප්‍රමාණය අනුව නොව අඩුවන අනතුරු සංඛ්‍යාව මත නිසා පොලීසියේ අවධානය අනතුරු අඩු කිරීමට මාරු ව තිබේ. පොලීසිය වෙනුවට ස්වයංක්‍රීය සංඥා එලි පද්ධතියකින් වාහන පාලනය වේ.

කුණු වර්ගීකරණය කර ප්‍රතිචක්‍රීය කරණය කෙරේ. කුණු සම්පතක් ලෙස භාවිතා කරන කර්මාන්ත ගණනාවක් බිහි වී ඇත. අහස සූරන මැදුරු තිබෙන අතර ඒවා නිසා නගරයේ ඉඩම් බොහෝමයක් උද්‍යාන සඳහා වෙන්කර ගෙන ඇත. විවිධ වර්ගයේ ආපනශාලා ඇති අතර පිටි සංස්කෘතියෙන් ඉවත්ව ඇති ඒවායින් සමබර ආහාර වේලක් ලබා ගත හැකි ය.

නගරය කාණු පද්ධතියකින් සමන්විත ය. විදුලි බල රැහැන්, දුරකථන රැහැන් හා ජලය සපයන නල පොළොව යට ඉදිකර ඇති පොදු උමගයක ස්ථාන ගත කර ඇති නිසා උඩින් අදින රැහැන් නැති අතර නිතර පාරවල් කැඩීමට ද නිරන්තරයෙන් සිදුවන විදුලි බිඳවැටීම් හා දුරකථන සබඳතා බිඳ වැටීම් ඒ නිසා සිදු නොවේ.

අනවසර ඉදිකිරීම් සියල්ල ඉවත් කර තිබේ. නිසි ලෙස සොයා නොබලා අවසර ලබා දුන් නිලධාරීන් සේවයෙන් පහ කර ඇති නිසාත් ඔවුන්ගේ කටයුතු නියාමනයකට ලක් කර ඇති නිසාත් නිසි ඉදිකිරීම් වලට ඉඩත් සෙසු ඒවාට තහංචිත් වැටී තිබේ. පාරවලට බාධාවන ගස් ද අනවසර ඉදිකිරීම් මෙන් ම ඉවත් කර ඇති නිසා වෙනදා මෙන් හිරිහැරයක් නැතිව වාහන එහා මෙහා යයි. හිටි හැටියේ පාරට යාබදව ඉදිවන ආගමික “කඩ“ වලට ඉඩ නොමැති නිසා ද පදික වේදිකාවේ වෙළඳාම් නොකරන නිසා ද පදිකයන් පදික වේදිකාවට සීමාව ගමන් කරන හේතුවෙන් වාහන ගමනාගමනය පහසු වී තිබේ.

පාරක අඩුපාඩු නිම කිරීමේ වගකීම පාර නිමවන කොන්ත්‍රාත්කරුට නිශ්චිත කාලයකට පවරා ඇති නිසා තවදුරටත් ගුණාත්මක බවින් අඩු පාරවල් නිම නොවේ.

නගරයේ රාත්‍රියේ ද කලබල බවක් උසුලයි. ඒ විවිධ සංස්කෘතික වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක වන නිසා ය. ඒ නිසා ම එය සංචාරකයන්ගෙන් ද නිතර පිරී ඇත්තේ ය. ඇවිදින සිනාසෙන විනෝදවන මිනිසුන්ගේ නගරයක් බවට අවසානයේ එය පත් ව තිබේ.

අපේ සිහින රට වැසියා

බත් පැකට් එකක් හා අරක්කු බෝතලයක් ලැබුනොත් ඉහේ මල් පිපෙන මිනිසුන් විශාල සංඛ්‍යාවක් අප රටේ සිටිති. ඉදින් ඒ වරප්‍රසාදය ලබා ගනු සඳහා කෑ ගහන්නට පෙළපාලි යන්නට රැස්වීම් වලට එක් රොක් වෙන්නට ඔවුන් ලෑස්ති ය. විරෝධතා පවත්වන්නට ලෑස්ති ය. අවශ්‍ය වුනොත් ගුස්තියක් අල්ලන්නටත් ලෑස්ති ය. ඒ නැතත් අප කැමති බීලා ඉන්න ය. ශ්‍රී ලංකාව ඒක පුද්ගල මධ්‍යසාර පරිභෝජනය අතින් ඉහළටම ඉන්නා රටක් බවට පත් ව සිටින්නේ ය.

මත් පැන් නැතත් මොනවායින් හෝ මත් වෙන්නට අපට ඕනෑ ය. සමහර විටෙක දේශප්‍රේමය ඒ සඳහා පිහිටට ගැනේ. ජාත්‍යාලය ද එහි නිවුන් සහෝදරයෙකි. ආගම බාල සහෝදරයා ය. ඇතැමෙකුට එය වැඩිමහලු සහෝදරයා ය. මේ ඕනෑම එකකින් මත් වීමට අප ලෑස්ති ය. ශ්‍රී ලංකාව ආගම භක්තියෙන් ලෝකයේ ඉහළ ම රටවල් පහට අයත් වන්නේ ඒ අනුව ය. ඒ අප්‍රිකාවේ රටවල් සමග එක පෙලට සිට ගනිමිනි. දිග්ගැස්සුණු යුද්ධ ඇති වන්නේ ද ජාති හා ආගම් මත පදනම් වූ කැරලි කෝලාහල ඇති වන්නේ ද ඒ අනුව ය.

(ඒක පුද්ගල මත් පැන් පරිභෝජනය වැඩි රටවල් අතරටත් ආගමික භක්තිය ඉහළින්ම ඇති රටක් බවටත් එක වර පත් විය හැක්කේ කෙසේ දැයි යන ප්‍රශ්නය නැගීමටවත් අප කැමති නැත්තේ එහි ආරවුලක් අප දකින්නේ නැති නිසා ය.)

රටේ වැඩිදෙනෙක් යටත් වෙන්නට කැමති ය. පරංගියාට ද ලන්දේසියාට ද සුද්දාට ද යටත් වෙලා සිටීමේ ආභාසය නිසා එහෙම වූවා වෙන්නට පුළුවන. ඒ නිසා රටවැසියන් වීමට වඩා අපේ ජනතාව සැදී පැහැදී ඉන්නේ යටත් වැසියන් වන්නට ය. ජනතාව රජවරු ම සොයන්නේ ඒ නිසා ය. රජකතා අසන්නට බලන්නට කැමැත්තේ ඒ නිසා ය. නවක වදය ඉල්ලා සරසවිවල ජේෂ්ඨ උත්තමයන්ට කරදර කරන්නේ ඒ නිසා ය. නවක වදය වදයක් නොව ආශ්වාදයක් ලෙස සළකන්නේ ඒ නිසා ය. ගුටි බැට දුන් ගුරුවරු සොයා ගොස් නැවත නැවතත් දණ්ඩ නමස්කාර කරන්නේ ඒ නිසා ය.

අප අතර වැඩි දෙනෙකු හොයන්නේ කෙටි මාවත් ය. ෂෝට් කට් ය. දියුණුවට වාලම්පූරි ය. ලාෆින් බුද්ධ ය. ෂෙන් ෂුං ය. දේව බැල්ම ය. නව ග්‍රහයන්ගේ අනුකම්පාව ය. විභාගය පාස් වීමට බෝධී පූජා ය. යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර ය. නැකැත් ය. ප්‍රේමවන්තයාගේ හෝ ප්‍රේමවන්තියගේ හිත දිනා ගැනීමට වශී ගුරුකම් ය. වශී යන්ත්‍ර ය. වශී මන්ත්‍ර ය. සතුරා මෙල්ල කිරීමට වස් කවි ය. හූනියම් ය. ගම්මිරිස් ඇඹරීම ය.

මහන්සි නොවී මෙ‍සේ බොහෝ දේ පාදා ගත හැකි ෂෝට් කට් ඇතැයි යන විශ්වාසය නිසා ම අප අතර වැඩි දෙනෙකු මහන්සි වීමට කැමති නැත. බොහෝ දෙනෙකු කියන්නට කැමති වාක්‍ය ඛණ්ඩයක් වන ත්‍රී වීලර් එලවන්නට තරුණයින් යොමු වීමෙන් නොනැවතී වැඩි දෙනෙක් එලිපිට නොකියන රාජ්‍ය සේවයට ඇති කැමැත්ත පිටුපස ද  ඇත්තේ ඒ අභිලාෂය ම ය. රාජ්‍ය රහස් මෙසේ අමු අමුවේ කියා සිටීම සම්බන්ධයෙන් රාජ්‍ය සේවකයින් උරණ නොවෙතැයි සිතමි (රාජ්‍ය සේවයේ කලක් සිටි නිසා මා ද මේ සියල්ල අතැඹුලක් සේ දනිමි. පාරිභෝගික වස්තුවක් සේ භාවිතා කොට ද ඇත්තෙමි.)

අනුන්ගේ පානින් එලිය බැලීමට වැඩි දෙනෙකු කැමති ය. දුක කියා ගෙන ඇති හැකි අය සොයා ගොස් වද දෙන්නේ ඒ නිසා ය. හිගන කම රස්සාවක් වී ඇත්තේ ඒ නිසා ය. රැකියා ඉල්ලා හිගන්නේ ඒ නිසා ය. තමන් ගැන රජය වග බලා ගත යුතු යයි ගතු කියන්නේ ඒ නිසා ය.

දියුණුව ආරක්ෂාව ඇතුළු තව බොහෝ දේ දෙවියන්ට පවරා ඇති නිසා තමන්ගේ ඉරණම ගැන වැඩි දෙනෙකුට වගකීමක් නැත. එය කාගේ හෝ වගකීමක් විනා තමන්ගේ වගකීමක් හැටියට වැඩි දෙනෙකු සළකන්නේ නැත. වැරදුනොත් එහි වගකීම දෙන්නට අපට කේන්දර ද ඉරණම ද කරුමය ද තිබේ. එකකින් බැරි නම් තව එකකින් එසේ වන්නට ඇතැයි හිත හදාගන්නට මාර්ග ගණනාවක් ම තිබීමේ වාසියෙන් අපි ඇති තරම් ප්‍රයෝජන ගනිමු. ඒ එකක්වත් නැතිනම් අඩු ගණනේ ඒ අල්ලපු ගෙදර එකාගේ කුමන්ත්‍රණයක් යැයි කියන්නට තරම් අපට දැනුම් තේරුම් තිබේ. උට්ඨාන වීර්යය තිබේ. අල්ලපු ගෙදර කිව්වාට සමහර විට එය අල්ලපු රට හෝ මහාද්වීපය දක්වා අවශ්‍ය වුවහොත් දික් කරගන්නට ද අප සූදානම් ය.

දෙවියන්ගේ පඩුපුල් අසුන් වෙනදා මෙන් උණු නොවන නිසා අපේ දුක් ගැනවිලි කියන්නට අලුත් දේව මණ්ඩලයක් අප විසින් පත් කර ගෙන තිබේ. දියවන්නා ඔය කිට්ටුව අට මගලෙක වැඩ වාසය කරන ඒ නව දෙවි දේවතාවුන් ද පැරණි දෙවියන් ගණනට ම සවුත්තු වේගන එන වගක් පෙනෙතත් බලාපොරොත්තු අත්නෑරම අපි ඒ උත්තමයන්ගෙන් බොහෝ දේ පතමු. උන්ට ද පෙර මෙන් පඩුරු පාක්කුඩම් පුද කරමු. පාවඩ එලමු. බෙර තම්මැට්ටම් සමග පෙරහැර ද කරමු. උන් වෙනුවෙන් ගහමරා ගමු.

උළු සෙවිලි කළ ගෙවල් වල ඉන්නා ගමන් පිදුරු සෙවි කළ පැල්පතේ ඇති සාමය ගැන ගී ගායනා කරන්නට අප කැමති ය. හද්ද නගරයේ ජීවත් වෙතත් පාරිශුද්ධ ගම ගැන ස්තෝත්‍ර කියන්නට අප කැමති ය. දීපංකරයේ ජීවත් වෙමින් සසර වසන තුරුත් මෙහි ජීවත් වෙන්නට වරම් ඉල්ලා සිටින්නට අපට වුවමනා ය. එහෙම බැලුවහම කියන්නේ කුමක් ද කරන්නේ කුමක් ද යන්න ගැන අපට ඒ හැටි වැටහීමක් නැතැයි හැගේ.

මේවා ගැන හිතන එකම මහ එපා කරපු වැඩ කි. සියළු දුක් කරදර එන්නේ හිතන නිසා ය. ඒ නිසා කළ යුත්තේ නොහිතා ජීවත් වීම ය. ඒ ගැන නම් අපට අවවාද අවශ්‍ය නැත. ආගමක් අදහන භක්තියෙන් අපි එය පිළිපදිමු.

අපට මතක නැත. වැඩිම වුනොත් මතක හිටින්නේ සුමාන දෙකකට ය. ඊට පසු මතකය අහෝසි වේ. එක අතකට එහෙම වෙන එක හොඳ ය. නැතිනම් සිදුවන්නේ අපේ බොහෝ විශ්වාස අත්හැර දමන්නට ය. කේන්දර පුච්චා නළලේ අළු ගා ගන්නට ය. හරි යන ඒවා මතක් කර දී වැරදුන ඒවා අමතක වී යන්නට ඉඩ හැරීමෙන් ඉපැරණි විශ්වාස එහෙම පිටින් ම රැක ගන්නට හැකි ය. එහෙම බැලුවහම සෑම කළු වළාවකම රිදී රේඛාවක් ද ඇත.

අපේ හොඳම ගුණාංගය සමානාත්මතාවය ය. එයින් අදහස් කරන්නේ පහළ ඉන්නා කෙනෙකුට නැගිටින්නට අපේ අත පිරිනමන්නට අප නොපැකිළෙන බව ය. එයින් තව දෙයක් ද අදහස් කෙරේ. ඒ ඉහළ නගින කෙනෙකු කකුළෙන් ඇද බිම දමන්නට ද ඒ අතම යොදා ගැනීමට අප පසු නොබසින බව ය. සමානාත්මතාවය රැකිය හැක්කේ එවැනි ප්‍රතිපත්තියකින් පමණ ය. ඒක ඉරිසියාව ලෙස අර්ථ ගන්වන්නේ අප ගැන ඉරිසියා කරන කුඩු කේඩු මිනිසුන් පමණ ය. සමානාත්මතාවය ගැන නොදන්නා, එහි අගය නොදන්නා, මිනිසුන් පමණ ය.

අපේ අතීතය ගාම්භීර ය. ප්‍රෞඪ ය. රාවණා රජ්ජුරුවන්ට තිබුනේ යැයි කියන දඩු මොනරයේ සිට විවිධ අංශයන්ගෙන් ඉදිරියට ගිය ඒ නිසා ම අපට පාරම්බෑ හැකි ඉතිහාසයක් උරුම ය. ඒ ගැන කියවන්නට අපේ ඇති කැමැත්ත දෙවැනි වන්නේ නිදා ගැනීමට පමණ ය. ඒ කියන්නේ ඇහැරලා ඉන්න විට අප වඩාත් කැමති කියවන්නට බව ය. අතීතය ගැන පුරාජේරුව කියවන්නට බව ය.

අවදානමක් ගන්නේ ම නැත. දරුවෙකු ඉදිරියට පයක් තිබ්බත් අපොයි පුතේ වැටෙයි කියන්නට සැදී පැහැදීගත් කටක් අපට තිබේ.

බෙදීම කලාවක් නම් එහි පිකාසෝ අප ය. අප අතර ඇති බෙදිලි ඒ තරම් ය. පාසල් වශයෙන් ගම් වශයෙන් ජාති වශයෙන් කුල වශයෙන් ආගම් වශයෙන් පක්ෂ වශයෙන් වෘත්තීන් වශයෙන් ගම නගරය වශයෙන් නෙක බෙදීම් තිබේ. පුද්ගලයින් දෙදෙනෙකු අතර ඇතිවන කුඩා ආරවුලක් මේ නිසා අවසන් වන්නේ රට ම ගිනි අවුළුවා ලීමෙන් අනතුරුව ය. ඒවායින් සුරුට්ටු පත්තු කරන්නට බලා ඉන්නා අයට ඇර වෙන අයට සුගතියක් නැති නමුත් ගින්නට අප කැමති ය. ගිනි තියන්නට මෙන්ම අනුන්ට ගිනි දෙන්නට ද අපි කැමති ය.

මෙහෙම රටකට පිරිහෙන්නට බාහිර සතුරන් අවශ්‍ය නැත. මේ තත්වයේ ඉක්මන් වෙනසක් නොකළොත් අපට අවසානයේ සිදු වන්නේ බංගලාදේශයට ද පසුපසින් ඉන්නට ය. දැනටමත් ආර්ථික වේගය අතින් උන් ඉදිරියෙන් ය. අපි කොහොමටත් ලෝක දර්ශක වලින් දැන් දැන් සිට ගන්නේ අප්‍රිකාවේ නොදියුණු රටවල් සමග ය.

බොහෝ දෙනෙකු දේශපාලනඥයින්ට ඇගිල්ල දිගු කර කාරණය මග හරිති. පිටට දික්කරන ඇගිල්ලක් වෙනුවෙන් ඇගිලි හතරක් තමන් දෙසට දිගු ව තිබේ ය යන්න උන් අමතක කරති.

අප සිහින දකින රටවැසියන් යටත් වැසියන් නොව සැබෑ රටවැසියන් ය. තමන්ගේ ඉරණමේ වගකීම තමන් වෙත පවරා ගත් රට වැසියන් ය. ලොකු පුතාට රස්සාවක් ගැනීම, පොඩි එකා ජාතික පාසලට දා ගැනීම, බිරියට මාරුවක් හදා ගැනීම හෝ පාරේ බොක්කුව හදාගැනීම සඳහා දේශපාලනඥයින් ඉදිරියේ වැඳ වැටෙන යටත් වැසියන් නොව රටක ප්‍රතිපත්ති ක්‍රම වේද ගොඩ නැගීම උදෙසා දේශපාලනඥයින්ට බලැපෑම් කිරීමට සූදානම් රට වැසියන් ය.

බලය ඉදිරියේ දණින් නොවැටෙන රටවැසියන් ය. තමන්ගේ පටු වුවමනාවන් වෙනුවෙන් නොව රටේ පොදු සුභ සුද්ධිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින රටවැසියන් ය.

බත් පැකට් එකකට බෝතලයකට මිලට ගත නොහැකි රටවැසියන් ය.

අප සිහින දකින්නේ අද්භූත බලවේග පසුපස ෂෝට් කට් සොයමින් දුවන අලස බෙලහීනයන්ගෙන් නොව තමන්ගේ ශක්තිය මත විශ්වාසය තබමින් වෙහෙසී වැඩ කිරීමට සූදනම් ජනයාගෙන් සමන්විත රටක් ගැන ය.

කරන දේ කියන, කියන දේ කරන මිනිසුන් ඉන්නා රටක් ගැන ය.

බෙදෙන්නට හේතු හොයන බියගුල්ලන් වෙනුවට එකතු වීමට මං සොයන ආත්ම විශ්වාසයෙන් හෙබි මිනිසුන් ඉන්නා රටක් ගැන ය.

අවාදනම් බාර ගන්නා, අතීතය පියමං කරමින් අනාගතයට පා තබන, කට කියවනු වෙනුවට මොළය හා අත ඉක්මන් කර වැඩ පෙන්වන රටක් ගැත ය.

මූණ හෝදන බේසමේත් කිඹුලන් දකින මිනිසුන් නොව එන ඕනෑම දෙයකට අභීතව මුහුණ දිය හැකි රටවැසියන් ඇති රටක් ගැන ය.

අතීත ශ්‍රී විභූතිය ගැන කියවනවා වෙනුවට අනාගතය ගොඩ නැගීමට වෙහෙසෙන ඒ සඳහා ඕනෑ ම දේශයකින් දර්ශනයකින් ඉගෙනීමට සූදානම් මිනිසුන් ඇති රටක් ගැන ය. සම්ප්‍රදාය ඔලුව උඩ තියාගෙන ඉන්නා මිනිසුන් වෙනුවට අලුතින් හිතන්නට පුලුවන් මිනිසුන් ඉන්නා රටක් ගැන ය.

 

 

අපේ සිහින රාජ්‍ය සේවය

(මෙය මුල්වරට පළවූයේ 2017 මැයි මස 16 අගහරුවාදා දිනමිණ පුවත්පතේ මා ලියූ දීපන කොළමේ ය.)

රාජ්‍ය සේවය වනාහි වැඩක් ඇත්තේත් නැති නැත්තේත් නැති තැනකි. එහෙමට ගෙවන්නේත් නැති නොගෙවන්නේත් නැති තැනකි.

ඒ වුනාට වැඩි පඩි තනතුරු ද අත්හැර මේ අරුම පුදුම භූමියට රිංගා ගැනීමට කැමති අය බොහෝ ය. හේතු ගොඩකි. එකක් ලෙහෙසියෙන් ඉවත් කිරීමට කිසිදු ජගතෙකුට පුළුවන් නොවීම ය. දෙවැන්න වැඩ නොකර පවතින්නට පුළුවන් වීම ය. තෙවැන්න වයසට ගියහම රැකෙන්නට අවසානයේ විශ්‍රාම වැටුපක් ලැබීම ය.

මේ සියල්ල එක් වූ තැන ඇතිවන්නේ ගොඩක් නැතත් ලැබෙන ටික කරදරයක් නැතිව ලැබෙතැයි අවහිරයකින් තොරව ලැබෙතැයි වැඩි මහන්සියක් නැතිව ම ලැබෙතැයි දිගින් දිගටම ලැබෙතැයි තමන් මියගිය ද පවුලේ අයට ද ලැබෙතැයි යන විශ්වාසය ය.

සියලු අය රජයේ සේවයට එන්නේ මේ නිසා නොවේ. සමහරු ජනතාවට යම් වැඩක් කළ හැක්කේ මේ හරහාය යන මතය ඇතුව ද ඊට ඇතුළත් වෙති. එහෙත් ඒ ඉක්මණින් අධෛර්යය වීමට ය. එසේ සිතා වැඩ ආරම්භ කරන අයට හරස් වන අති විශාල බලවේගයන් ඒ තුළ ක්‍රියාත්මක වේ.

ඒ අතර මුලට ම සිටින්නේ දැනට කිසිත් නොකර නිදා සිටින අය ය. තමන් නිදා සිටින කල නැගිට වැඩ කරන මිනිසුන් පෙනෙන්නේ ම සිය නින්දට බාධාවිය හැකි කරදරයක් ලෙස ය.

දෙවැනියට සිටින්නේ රජයේ සේවය සල්ලි උපයන ඉල්ලමක් කර ගත් අය ය. මේ නිකම් සේවය කරන මිනිසුන් තමන්ගේ බිස්නස් එකට එල්ල වන තර්ජනයක් හැටියට ඔවුන් විසින් සැළකේ.

තෙවනුව සිටින්නේ අලුත් යමක් අත්හදා බැලීමට බිය මිනිසුන් ය. මේ කරන්නට යන වැඩය නිසා අමාරුවේ වැටෙතැයි යන බිය විසින් ඔවුන් මෙහෙය වේ.

සිව්වෙනුව සිටින්නේ තවත් කෙ‍ෙනකුට යම් කීර්තියක් හෝ ප්‍රශංසාවක් හමුවීම ඇඟේ කටු ඇනෙනවා සේ සළකන මිනිසුන් ය. කුමක් හෝ කර මේ නහර කාරයා අධෛර්යය කිරීම ඔවුන්ගේ අරමුණ ය.

පස්වෙනුව සිටින්නේ තම දේශපාලන ඉදිරිගමන හා තම හෙංචයියලාගේ ද තමන්ගේ ද ලාභය වෙනුවෙන් රාජ්‍ය යන්ත්‍රය යොදා ගන්නට කැසකවන දේශපාලනඥයා ය. ඒ අයට ද මේ වැඩ කරන මිනිසුන් යම් ප්‍රතිපත්තියක් ඇති ව වැඩ කරන මිනිසුන් වහ කදුරු ය.

ඒ නිසා නොබෝ දිනකින් අධෛර්යයට පත් වෙන උන්නතිකාමී සේවකයෝ එක්කෝ රාජ්‍ය සේවය අත්හරිති. නැතිනම් සිටියත් සෙසු අය මෙන්ම උකටලීව ඉන්නට හිත හදා ගනිති.

රජයේ සේවය නිකරුනේ ඉඳ වැටුප් ලබා ගත හැකි තැනක් පමණක් නොවේ. එය පරම්පරා ගණනකට උපයා ගත හැකි ධන උල්පතක් කර ගැනීමට ද හැකි තැනකි. ඒ බොහෝ දේ කිරීමට රට වැසියාට රජයේ අවසර ගත යුතු නිසා ය. ගෙයක් හදන්නට කොස් ගහක් කපන්නට පොල් ඉඩමක් කැබලි කරන්නට පමණක් නොව දර අත්තක් කඩා ගන්නට ද රාජ්‍ය අවසරය තිබිය යුතු ය.පාසලට ලමයෙක් දමා ගැනීමට රැකියාවක් ලබා ගැනීමට මාරුවක් ගැනීමට එකි නොකී හැම එකකට ම බලධාරීන්ගේ අවසරය අනුමැතිය බැල්ම අවශ්‍ය ය. ඒවා ලෙහෙසි පහසුවට නොදී සිටියොත් ගන්නට සිදු වන්නේ අතයට ගෙවීමකින් ය. ඉල්ලම මතු වන්නේ එවිට ය.

සමහරුනට සල්ලි ඕනෑත් නැත. එහෙත් තමන්ගේ බලය පෙන්වීමට වුවමනා ය. පූසෙකුට දඩයම ගිල දමන්නේ නැතිව සෙල්ලම් කරන්නට වුවමනා වන වා සේ ය. තමන්ගේ රැස්පොට් එක පෙන්නීමට ඉඩ ලැබෙන්නේ නම් මේ කියන අයට කන්නටවත් වුවමනාවක් නැත. ඒ නිසා ද සේවා පරක්කු වේ. අනවශ්‍ය බාධා ඇති කෙරේ. කොන්දේසි තද කෙරේ. හැම පියවරකම පොල්ලක් වැටේ.

රාජ්‍ය සේවය තම තමන්ගේ ආගම් ප්‍රවර්ධනයටත් මතවාදයන් ක්‍රියාත්මක කිරීමටත් යොදා ගත හැකි මෙවලමකි. රජයේ අරමුදල් කාලය හා ශ්‍රමය මේවා සඳහා වැය කළ හැකි ය. ආරම්භය දෙන්නේ බහුතරයකගේ ආගමට ඉඩ දීමෙනි. ඊට පසු ටික ටික ඉතිරිවාට ද ඉඩ ලැබේ. පිරිත් බණ හා වෙනත් සන්දර්ශන නොඅඩුව දක්නට ලැබෙන්නේ මේ නිසා ය. ඒ කාර්යාල වෙලාවෙන් පිට නොවේ. ඒ වෙලාව ඇතුළත ය. ඒ එම කටයුතු නිසා සේවා ලාභීන්ට වන හිරිහැරය ගැන වගේ වගක් නැතුව ය. මේ කියන අයගේ මතවාදය තුළ ව්‍යාපාරිකයෙකු යනු පිළිකෙව් කළ යුතු ධනපතියෙකු යන අදහස තිබේ නම් එවැනි ව්‍යාපාරිකයෙකුට දැමිය හැකි සියලු පොලු ඔහු අතින් නිර්මාණය වේ. පුද්ගලයා නිර්මාංශිකයෙකු නම් මස් කඩ කාරයින්ට සමාවක් නොලැබේ. ඔහු සදාචාර වාදියෙකු නම්  කලු කිසිවකින් තොරව සුදු පාටින් පමණක් සමන්විත චිත්‍රපටි හෝ කලා කෘති වලට හැර වෙන කිසිවකට ඉඩ නොලැබේ.

රාජ්‍ය සේවය තම තමන්ගේ වර්ගයා ශක්තිමත් කිරීමට ද යොදා ගත හැකි මාවත කි. රැකියා දෙන විට ද උසස්වීම් පිරිනමන විට ද ශිෂ්‍යත්ව ලබා දෙන විට ද වගකීම් පවරන විට ද තනතුරු පිරිනමන විට ද ඒ ගැන සැළකීමක් කෙරේ. වර්ගයා කී විට ඊට නෑදෑ සනුහරය හෝ මිතුරු කැල හෝ එවැනි ඕනෑ ම සම්බන්ධයක් අදාළ ය. සමහරු උපන් ගමට සහ අධ්‍යාපනය ලැබූ පාසලට සැළකීමට ද මේ රාජ්‍ය සේවය යොදා ගනිති.

සතුරන්ගෙන් හා පරයින්ගෙන් පලි ගැනීමට ද උන්ට පොලු දැමීමට ද රාජ්‍ය සේවය යොදාගත හැකි ය. බලපත්‍ර අවලංගු කිරීමෙන් බලපත්‍ර ලබා නොදීමෙන් අනුමැතිය නොදීමෙන් මේ කාරණා ඉෂ්ඨ කර ගත හැකි ය.

එක රාජ්‍ය සේවකයෙකුට එරෙහිව ගිය කෙනෙකුට පහසුවෙන් තව රාජ්‍ය සේවකයෙකුගෙන් අනුග්‍රහයක් ලබා ගත නොහැකි ය. එවැනි කරදර කාරයෙකු ආණ්ඩු මට්ටු කිරීමට එක් වීම සඳහා ඇතැමි විට අභ්‍යන්තර භේදයන් ද ඉවතලා පෙරමුණ ගනු දැකිය හැකි ය.

රාජ්‍ය සේවය තුළ ම පවා පහළ සේවකයෙකු ඉහළ සේවකයෙකුට එරෙහිව ගියහොත් ඊට උඩ කිසිම තනතුරකින් සහනයක් අපේක්ෂා කිරීම අපහසු වන්නේ ය. ඒ නිසා ම රාජ්‍ය සේවය තුළ ඉහළ තනතුරුවලින් කෙරෙන කරන සෑම දෙයක්ම ඉවසා සිටීමට සිදු ව තිබේ. ඒ බැරිවෙලාවත් එවැන්නකට වරක් හෝ විරුද්ධ වුවහොත් ඉහළ නිලධාරීන්ගෙන් පමණක් නොව සගයින්ගෙන් ද කැපීමට සිදු වන නිසා ය. රැඩිකල් මත ධාරීන් සමග එකට හිඳගන්නට පවා බොහෝ දෙනෙක් මැලි ය. ඒ හරහා තමන්ට ද කැපීම එල්ල විය හැකි නිසා ය. සගයින්ගෙන් පමණක් නොව පහළ සේවකයින්ගෙන් ද කැපෙන්නේ ඒ නිසා ය.

ඒ නිසා ම සංවාදයන් අවම ය. උඩ අදක්ෂ නම් පහළ සියල්ල ඒ අදක්ෂභාවයෙන් ම සීමා වේ. උඩ අකාර්යක්ෂම නම් පහළ ද අකාර්යක්ෂම ය. උඩ සිටින කෙනෙකු එකයි එකයි එකතු කොට ලැබෙන්නේ හතරක් යැයි කීවොත් පහළින් ඊට වඩා වෙනස් උත්තරයක් පැතීම අර්ථ විරහිත ය. උත්තරය පිළිගන්නට අමාරු නම් උඩින් නැවත විමසන ලෙස පහළින් පිළිතුරු ලැබෙනු ඇත.

වැඩියෙන් වැඩ කළොත් වැඩි ප්‍රශ්න ගණනකටත් අඩුවෙන් වැඩ කළොත් අඩු ප්‍රශ්න ගණනකටත් මුහුණ දීමට සිදුවන වැඩ නොකළොත් කිසිදු ප්‍රශ්නයකටවත් මුහුණ දීමට සිදු නොවන රාජ්‍ය සේවයක් අපට ලැබී ඇත්තේ නිකම් ම නොවේ. ඉහත කරුණු වල හේතුවෙන් ය.

අප දකින සිහින රාජ්‍ය සේවය මීට වඩා වෙනස් ය. ඒ තුළ ඉන්නේ අධිකාරී බලයෙන් ඔලුව උදුම්මා ගත් පරිපාලකයන් නොව අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීම උදෙසා කැප වුනු කළමනාකරුවන් ය. සමස්ත ප්‍රතිඵලය ගැන සංවේදී කළමනාකරුවන් ය. මිනිසුන්ගේ හා සේවකයින්ගේ ප්‍රශ්න තමන්ගේ ප්‍රශ්නයක් සේ සළකන කළමනාකරුවන් ය. ඔවුහු තමන් යටතේ වැඩ කරන සේවකයින්ට පහසුකම් සපයන අතර ඔවුන්ට වැඩ කිරීමට ඇති බාධක ඉවත් කර දීමට ද කැප වෙති. තමන් යටතේ වැඩ කරන අය නිවැරදිව සතර අගතියෙන් තොරව වැඩ කරන බවට ඔවුහු වග බලා ගනිති. එසේ සිදු වන බවට සේවා ලාභීන් විමසමින් සහතික කර ගනිති.

ඒ රාජ්‍ය සේවය තුළ සංවාදය නිදහසේ සිදු වෙයි. රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ වැඩ හා තීරණ ප්‍රශ්න කිරීමට රටවැසියන්ට හැකි ය. ඉහළ නිලධාරීන් ප්‍රශ්න කිරීමට පහළ නිලධාරීන්ට හැකි ය. හැම කෙනෙකුම තමන්ගේ රාජකාරිය සම්බන්ධයෙන් වගකියන අතර එය අකුරට ඉටු කරනු ලබන්නේ නම් නිදහසේ කර ගෙන යා හැකි තත්වයක් පවතී. එසේ නොකරන්නේ නම් ඒ සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශ්න කරන යාන්ත්‍රණයක් ද ක්‍රියාත්මක වේ.

වැඩියෙන් වැඩ කළොත් ප්‍රතිලාභ ලැබීමට හැකි අතර අඩුවෙන් වැඩ කළොත් ප්‍රශ්න වලට මුහුණ දීමටත් වැඩ නොකර සිටියොත් රැකියාව අහිමි කර ගැනීමටත් රජයේ සේවකයින්ට සිදු වේ.

තීරණ ගැනීමේ අනුගමනය කළ යුතු නිශ්චිත ක්‍රියාවලියක් හා පටිපාටියක් තිබේ. ඒ තීරණ ගැනීම සඳහා මග පෙන්වන ප්‍රතිපත්ති මාලාවක් තිබේ. තීරණ ක්‍රියාත්මක කිරීමේ අනුගමනය කළ යුතු ආචාර ධර්ම පද්ධතියක් තිබේ. ඒ නිසා තම තමන්ගේ මත වාද ක්‍රියාත්මක කරන්නට ඉඩක් නැත. සියලු වැඩ සිදුවන්නේ ඒ ක්‍රමවේදයන් ට යටත් ව ය. ඒ නිසා වර්ගයාට සළකන්නට ඇති ඉඩ ද අවම වේ.

පෞද්ගලික අභිමතය අතිශයින් පටු කාරණා වලට පමණක් සීමා වේ. එහි දී ද සතර අගතියෙන් තොරව එම අභිමතය භාවිතා කරන බවට වග බලා ගැනේ. ඒ නිසා මිතුරන්ට එක හැන්දකිනුත් හතුරන්ට තවත් හැන්දකිනුත් නොදන්නා අයට තවත් හැන්දකිනුත් බෙදන්නට රාජ්‍ය සේවකයාට නොහැකි වේ.

අධීකාරී බලය පෙන්වීම චෝදනා ලැබිය හැකි වරදක් බවට පත් ව තිබේ. ඒ නිසා සේවා සත්කාරයන් කාරුණිකව සිදු කළ යුතු තත්වයත් නිර්මාණයව තිබේ.

සෑම අනුමත නොකිරීමක් ම, පමා කිරීමක් ම, කොන්දේසි පැනවීමක් ම, ලිඛිත ව කළ යුතු ය. වාචික දැනුම් දීමක් නිසි ලෙස රාජකාරි කිරීමක් ලෙස ගණන් නොගැනේ. ඒ නිසා ඉල්ලම් මතු කර ගැනීමේ ඉඩ අවම වී තිබේ.

දුක් ගැනවිලි යාන්ත්‍රණයක් ක්‍රියාත්මක වෙන අතර දුක් ගැනවිලිවලට ද දින තුනක් ඇතුළත් ලිඛිත උත්තරයක් දිය යුතු ය. එසේ කිරීමට අපොහොසත් වුවහොත් හෝ ඒ උත්තරය ගැන සෑහීමකට පත් වීමට අපොහොසත් වුවහොත් ඉහළට ඉදිරිපත් කිරීමටත් ඒ සඳහා ද දින තුනක් ඇතුළත ලිඛිත උත්තරයක් ලැබීමටත් දුක් ගැනවිලි ඉදිරිපත් කළ තැනැත්තාට ඇති අයිතිය තහවුරු කර තිබේ.

මේ තත්වය පවත්වා ගෙන යෑමට අපොහොසත් නිලධාරීන් රජයේ සේවයෙන් ඉවත් කරනු ලැබේ. තවදුරටත් රජයේ සේවය නිකම් ඉඳගෙන පඩි ලැබීමට හෝ සිය වාසියට යොදා ගැනීමට ඒ අනුව නොහැකි වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.  එය සේවාලාභින්ට කාරුණිකව සේවය සළසන අයට පමණක් පැවතිය හැකි තැනක් බවට එසේ පෙරලෙනු ඇත්තේ ය. ඒ තුළ වඩාත් හොඳ සේවා තත්වයන් ද වැටුප් හා දීමනා ද ලැබෙනු ඇත්තේ ය.

රාජ්‍ය සේවය අවම මිනිසුන් ගණනකින් කාර්යක්ෂමව ක්‍රියාත්මක වන තැනක් බවට පත් වී තිබෙන නිසා ද ඒ තුළ රටේ හැම ට එක සමාන සඵල සේවයක් සැපයෙන නිසා ද එවන් සේවයක යෙදෙන සේවකයන්ට වැඩියෙන් වැටුප් දුන්නාට කමක් නැතැයි ද මතයක් ජනගත වනු ඇත්තේ ය.

අඩුවෙන් වැඩ කර කම්මැලි ජීවිත ගත කරන්නට කැමති අය ට ද බලය භාවිතා කර මුදල් සොයන්නට බලා සිටින අයට ද රජයේ සේවය තවදුරටත් ආකර්ෂණීය තැනක් නොවනු ඇත්තේ ය.

අපේ සිහින පරිසරය

(මෙය මුල්වරට පල වූයේ 2017 මැයි 2 දින දිනමිණ පත්‍රයේ දීපන කොළමේ ය.)

ඈත එපිට ගම්මානයක මිනිසුන් විඳින දුක ලියන පත්තර පිටු අප දැක තිබේ. ඒ සඳහා වෙන්වුනු රූපවාහිනී වැඩසටහන් ද තිබේ. ඒ හැම එකකම දකින්නට තිබෙන කතාව එක ය.

මේ ගම් වල මිනිසුන්ට හරිහමන් පාරක් නැත. පරක් තිබුණත් සමහර තැන්වල ගංගා හරහා තරණය කිරීමට සිදු වේ. ඒ මාරාන්තික ගමනකිනි. ඒ හරිහමන් පාලම් බෝක්කු නැති නිසා ය. ඔවුන්ගේ ජීවිත ගත වෙන්නේ අඳුරේ ය. ඔවුනට විදුලිය නැත. මේ ඔක්කොම අඳෝනා සාධාරණ ය. ඔවුනුදු අපි මෙන්ම මේ රටේ පුර වැසියෝ ය. ඒ නිසා ම ඔවුන්ගේ දුකේ දී පිහිට වීම යහපත් ය. ඒ අතින් මේ අනාවරණයන් අතිශය සාධනීය ය.

එහෙත් එක් ප්‍රශ්නයක් ඉතිරි වේ. මේ ප්‍රශ්නවලට මේ ගම්වැසියන් අපේක්ෂා කරන පිළිතුරු දිය හැකි ද? ඔවුන් ඉල්ලන්නේ පාරවල් පාලම් හා විදුලිය යි. මේ වාර්ථාකරුවන් ද කියන්නේ ඒවා ලබා දීමට රටට ඇති වගකීම ගැන ය.

ඉතාම දුෂ්කර ගමකට පාරක් කැපීම ලෙහෙසි නැත. ඒ සඳහා අධික වියදමක් දැරීමට සිදු වේ. ඒ ගමකට විදුලිය දීම පහසු නැත. ඒ සඳහා දුරට විදුලි රැහැන් ඇදිය යුතු අතර අමතර කණු ගණනාවක් සිටවිය යුතු ය. ඒ හැම එකකට ම අතිශය විශාල මුදල් සම්භාරයක් වැය කළ  යුතු ය. මේවා බොහෝ විට තිබෙන්නේ කැළෑ මැද ය. ජනාවාසයන්ගෙන් ඈත ය.

දැන් අපි මේ කැළෑ දෙසට හා ඒ කැළෑ මායිමේ ඇති ගම්මාන දෙසට හැරෙමු.

මේ ගම්මාන ආශ්‍රිත ව අලි ගැටුම්වලින් මිය යන අලින් ද මිනිසුන් ද ගැන නිතර වාර්ථා වේ. සතුන් නිසා වන වගා හානි වල කෙළවරක් නැත. අලින් පමණක් නොව වඳුරන් දඩු ලේනුන් ඉත්තෑවන් වල් ඌරන් වැනි විවිධ සතුන් මේ සම්බන්ධයෙන් වග කිව යුතු ය.

මේවා ද අප පෙරකී ගම්මානවල වැසියන් මුහුණ දෙන ප්‍රශ්න ලෙස අමතරව හඳුනාගෙන ඇත.

කැළෑ ගහණය පසුගිය අවුරුදු කීපය තුළ සීඝ්‍රයෙන් පහත බැස තිබේ. එයින් පෙනෙන්නේ සතුන් අපේ භූමිය ආක්‍රමණය කළා නොව අප උන්ගේ භූමිය ආක්‍රමණය කළ බව ය. කැළෑ එලිවීම නිසා ඇති ව ඇති ප්‍රශ්න වැලකි. එකක් ගංවතුර ය. වැටෙන වැස්ස පෙර මෙන් භූමිය තුළ රැඳී ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ගංගාවලට එකතු නොවී කෙළින්ම ගඟට ඇදේ. එහි අනෙක් ප්‍රතිඵලය ඉක්මණින් නියඟය ගංවතුර බැස යන ඉක්මණින් ගලා ගෙන ඒම ය.

එලි කරන ලද කැලෑ නිසා වැටෙන වැස්සෙන් පස සේදී යන අතර වැව් ඉක්මණින් ගොඩ වීමට ද එය හේතුවක් ව තිබේ.

මේ සියල්ල පිටුපස තිබෙන එක් දැවැන්ත සාධකයක් නම් වැඩිවන ජනගහණය යි. ඊට අවශ්‍ය ආහාර නිපදවිය යුතු වීම යි. බොහෝ විට සිදු වන්නේ නව පරම්පරාව කැලෑවක් කොටා ගෙන පදිංචි වී තමන්ගේ ජීවිකාව ගෙන යන්නට අවශ්‍ය දේ වගා කර ගැනීමට යුහුසුළු වීම ය. මේ බොහෝමයක් වගා බිම් වල කෙරෙන්නේ තමන්ගේ ආහාර හදා ගැනීම ය. අතිශයින් ඵලදායී නොවන ක්‍රම අනුගමනය කිරීම මේවායේ පොදු ලක්ෂණයකි.

අප කලින්  කී ගම්මාන වල උපත සිදු වන්නේ ද මේ ආකාරයට ය.

අපේ රටේ භූමිය සීමිත ය. ඒ නිසා වැඩි වන ජනගහණයට අනුව සිදුවන්නේ ඊට සමානුපාතිකව කැළෑව ආක්‍රමණය කිරීම ය. පෙර කී ගම්මාන වලට පාරවල් හදා දෙන විට විදුලිය දෙන විට අප කරන්නේ මේ කැළෑ ආක්‍රමණයට උඩ ගෙඩි දීමක් නොවේ ද? එසේ නම් විසඳුම කුමක් විය යුතු ද?

දිය හැකි එක විසඳුමක් නම් නගර වැඩි දියුණු කිරිම ය. ඒ තුළ ජීවන මාර්ගයන් උත්පාදනය කිරීම ය. කැළෑ ගත වී සිටින ජනයාට නගරය තුළ පාරවල් හා විදුලිය ඇති නගරය තුළ පදිංචියට ස්ථානයන් සකස් කර දීම ය. නගරයන් ද ජනාකීර්ණ වී ඇති පසුබිමක මෙය කෙතරම් ප්‍රායෝගික ද?

නගරයේ ජනගහණයට උත්තර අපේ ඇස් ඉදිරිපිට ගොඩ නැගෙමින් තිබේ. ඒ අහස සූරන මැදුරු ය. මහල් ගොඩනැගිලි ය. තිරස් සංවර්ධනය වෙනුවට සිරස් සංවර්ධනය ය.

නගරයක් ගොඩ නැගෙන විට අපූරු ක්‍රියාවලි තුනක් සිදු වේ. ඒ ගම හා සම්බන්ධව ය.

එකක් ගමේ සිට මිනිසුන් නගරයට සංක්‍රමණය වීම ය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ගමේ වෙසෙන මිනිසුන් ගණනින් අඩු වීම ය. ඒ තුළ ඔවුන්ට වටිනාකමක් හිමිවීම ය. ඔවුන්ගේ වේතන ගම තුළ රැඳී සිටියත් ඉහළ යෑම ය.

දෙවනුව සිදුවන්නේ නගරයට සංක්‍රමණය වන මිනිසුන්ට ආහාර තවදුරටත් සැපයිය යුතු වන්නේ ගමෙන් වීම නිසා ගමට ඉල්ලුම් ගලා ඒම ය. ඉල්ලුම වැඩි වූ විට සිදුවන්නේ වඩා හොඳ මිලක් ලැබීම ය. එහි වාසිය ද ගමට ය.

තෙවනුව සිදුවන්නේ නගරයට සංක්‍රමණය වන මිනිසුන් තමන් උපයන දේ ඉතිරි කොට ගමට යැවීම ය. ගම තුළ ඒවායින් ආයෝජනය කිරීම ය. ගම තුළ අත් ට්‍රැක්ටර්, මෝටර් සයිකල්, ත්‍රී වීලර්, ඩිමෝ බට්ටන් පහළ වන්නේ වැඩිමනත් ඒ මුදල් නිසා ය. පිදුරු ගලවා උළු හෙවිල්ලා ගන්නේ පොල් අතු ගලවා බිත්ති බැඳ ගන්නේ ඒ ආයෝජනයන් නිසා ය. (නගරය කිව්වාට ඇත්තට ම මේ සංක්‍රමණය නගරය ද ඉක්මවා කරදිය වළල්ලෙන් එහා දීපංකරයට ද පැතිරී ඇත්තේ ය). වඩා ඵලදායී කෘෂිකර්මයකට අවශ්‍ය ආයෝජන සැපයෙන්නේ ද ඒ හරහා “සුනාමි“ හා “භූතයන්“ ගමට එන්නේ ද ඒ හරහා ය.

මෙයින් පෙනී යන්නේ ගමේ සංවර්ධනය කෙළින්ම නගරයේ සංවර්ධනය හා සම්බන්ධ බව ය. කොළඹ කුණු ගමට එපා යැයි කීවා ට කොළඹ නැතිව ගමට පවතින්නට බැරි බව ය.

කොරියාවේ ද එක් කලෙක අපේ මෙන් ම වන ගහණය අඩුවෙමින් පැවතියේ ය. එය දැන් අපේ ඇති මට්ටමට පහළ වැටුනු පසු ඔවුන් මේ සඳහා අපූරු වැඩපිළිවෙලක් නිර්මාණය කළේ ය. ඒ විශාල ප්‍රදේශයක් කැළෑ හැටියට නම් කිරීම ය. ඒ ප්‍රදේශ තුළ වෙසෙන ජනයාට කැළෑ නැවත වගා කිරීම බාර කිරීම ය. ඒ සඳහා ගෙවීමක් කිරීම ය. කැළෑ ප්‍රතිෂ්ඨාපනය වන විට ඔවුන් නගරයට කැඳවීම ය. නගරය තුළ නිවාස හා රැකියා ලබා දීම ය. ඒ සඳහා පුහුණුව ලබා දීම ය. අවශ්‍ය වෙනත් පහසුකම් සැපයීම ය. කැළෑ විනාශ කරමින් පැතිරෙන ගම නගරයට කැන්දා කැළෑත් බේරා ගෙන ජනයාත් බේරා ගැනීම ය.

තවදුරටත් දුර ඈත පළාත් වැඩි දියුණු කිරීමට පාරවල් පාලම් සැදීමට විදුලි රැහැන් ඇද විශාල ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කිරීම අවශ්‍ය නොවූ නිසා රජයට අති විශාල වියදමක් ද ඉතිරි කර ගැනීමට හැකි විය. සත්තු කැලේට වැදුණු අතර තවදුරටත් උන්ගෙන් හිරිහැරයක් ද නොවී ය.

මෙය ලස්සණ කතාන්දරයකැයි කියන්නට නොහැක්කේ කොරියාව මෙය සාර්ථකව අත් හදා බලා ඇති නිසා ය. එතෙකුදු කෙනෙකුට ප්‍රශ්න කීපයක් මතු කළ හැකි ය. කෘෂිකාර්මික ඉඩම් කැලෑ බවට පත් වූ කල රටට ආහාර කොයින් ද? කියන්නේ ඒවා පිටරටින් ආනයනය කරන ලෙස ද?

ලංකාවේ ආහාර සම්බන්ධ කතිකාව මිත්‍යාවලින් පිරී තිබේ. මෙවැනි ප්‍රශ්න මතුවන්නේම ඒ නිසා ය. ඇත්ත කුමක් ද?

පළමුව, අපි ඕනෑවට වඩා බත් කන ජාතියක් වෙමු. ඒ නිසා ම දහසකුත් එකක් ලෙඩ රෝග වලට ගොදුරු වී සිටිමු. අනුභව කර බත් ප්‍රමාණය විශාල වශයෙන් අඩු කිරීමට අපට හැකි ය. කන ප්‍රමාණය පමණක් නොව බෙදන ප්‍රමාණයන් ද අපට අඩු කළ හැකි ය. බත් පැකට් වල ඇති බත් වලින් වැඩි හරිය නවතින්නේ කුණු බක්කි වල ය. ඒ නිසා අප ඇස්තමේන්තු කර ඇති ආහාර අවශ්‍යතාවය පමණ ඉක්මවූවකි.

දෙවනුව එළවලු පළතුරු නිශ්පාදනයේ කිසිදු සැලසුමක් අපට නැත. සමහර කාලයන්හි එළවලු කුණු වන්නේ කොරටු තුළ ය. නිරන්තරයෙන් සිදු වන හානිය ප්‍රවාහනයේ ය. එය 30% ක් පමණ වේ යැයි ගණන් බලා තිබේ.

තුන් වෙනුව අප තවමත් බොහෝ ආහාර වර්ග ආනයනය කරමු. ඒ නිසා තවත් වැඩියෙන් ආනයනය කළා යැයි කියා අමතර අපරාධයක් වෙන්නේ නැත.

සිව් වෙනුව අප රට තුළම අපට අවශ්‍ය ආහාර නිෂ්පාදනයෙන් අපට යම් සුරක්ෂිත භාවයක් අත් වේ යැයි අපි විශ්වාස කරමු. ඇත්ත නම් පිටරටින් ආනයනය කරන්නට නොහැකි වූ දිනෙක අපට මුලින්ම අහිමි වන්නේ ඉන්ධන ය. ඉන්ධන අහිමි වූ කල අප සාගතයෙන් මිය යනු ඇත්තේ ලංකාව තුළ සහල් තියාගෙන ය. අම්පාරේ හෝ පොළොන්නරුවේ හාල් කොළඹ නොආවොත් වෙන්නේ එවැන්නකි. ඒ නිසා තියෙනවා යැයි කියන තියා ගත යුතු යැයි කියන ආහාර සුරක්ෂිතතාවය මිරිඟුවකි. බොරුවකි. ආහාර අතින් ස්වයං පෝෂිත නොවන බොහෝ රටවල් මේ සඳහා කරනුයේ අතිරික්ත තොග  buffer stocks පවත්වා ගැනීම ය. ආහාර පමණක් නොව ඉන්ධන සඳහා ද එවන් අතිරික්ත තොග පවත්වා ගෙන යෑම ය.

පස්වෙනුව අප නිෂ්පාදනය කරන මිලට වඩා අඩු මිලකට සහල් ලෝක වෙළඳ පොළෙන් මිලදී ගත හැකි ය. අප සහල් නිෂ්පාදනයට වෙන් කරන සහනාධාර (පොහොර ජලය වැනි දෑ සමග) සියල්ල එක්ව ගෙන බලන්නේ නම් අප අපේ රටේ නිපදවන බත් කන විට ඇත්තටම අප කරන්නේ අතිශය වියදම් කාරී වැඩකි. පිටරටින් හාල් ගෙනත් කන එක ඊට වඩා පහසු ය. ලාභය. සිංගප්පූරුව තුළ ආහාර නිශ්පාදනයක් නැත. ඒ නිසා ඔවුන්ට ලොකු අවාසනාවක් උදා වී තිබේ ද?  මෙයින් අදහස් කරන්නේ වී වගාව මුළුමණින් නවතා දැමීමට නොවේ.

දැනටමත් තෙත් කලාපය තුළ ඉබේම නැති වී ගිය පරිදි ඵලදායී නොවන වී වගාවට මැරී යන්නට ඉඩ දෙන ලෙස ය. එය ප්‍රවර්ධනය කරන්නට තවදුරටත් කැළෑ එලි කරන්නේ නැතිව යම් අඩුවක් ඇත්නම් ඒ ප්‍රමාණය ගෙන්වන ලෙස ය. අකාර්යක්ෂම කෘෂිකර්මයක නියැලෙනවා වෙනුවට කැලෑව නැවත සකස් කිරීම හොඳ බව කියන්නට ය.

අපි දකින සිහින පරිසරයේ රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් විශාල වපසරියක් කැළෑවට වෙන් වී තිබේ. ඒ නිසා සතුන්ට ඇති තරම් වාසස්ථාන තිබේ. ඒ නිසා ම උන් අපේ ගම් බිම් වනසන්නට එන්නේ නැත. නඩත්තු කිරීමට ඇති යටිතල පහසුකම් ප්‍රමාණාත්මක ව අඩු නිසා වෙන දා මෙන් රජයට ව්‍යාපෘති සකස් කරමින් කැළෑ තුළට වදින්නට වුවමනා නැත. නගර ආශ්‍රිතව ද කැළෑ බිම් දකින්නට ලැබේ. ජල සම්පත නැවත ප්‍රතිෂ්ඨාපනය වී ඇත. හදිසි ගංවතුර තවදුරටත් බොහෝ පළාත්වලට තර්ජනයක් වන්නේ නැත. නියං සාය වෙනදා මෙන් ව්‍යාසනයන් ඇති කරන්නේ නැත.

ගම්වල කෘෂිකර්මය අතිශය ඵලදායී ලෙස ප්‍රතිසංවිධානය වී ඇත. ප්‍රවාහනයේ දී වන නාස්තිය අවම ය. නිෂ්පාදන වලට ඉහළ මිලක් ලැබෙන නිසාම ඒවා අසුරා එවීමට වෙළඳුන් පුරුදුව සිටිති.

අපතේ යෑම් අවම ය. ඒ නිසා බොහෝ සම්පත් ඉතිරි වේ.

ගස් වලට උරා ගැනීම නිසා වායුගෝලයේ කාබන්ඩයොක්සයිඩ් අවම ය. අපි දැන් හොඳින් හුස්ම ගන්නෙමු. එවැනි දිනයක උදාව වෙනදා ට වඩා ප්‍රභාසම්පන්න වෙනු ඇත.

අපේ සිහින සරසවිය

(මෙය මුල් වරට පළ වූයේ 2017 මැයි 2 දින දිනමිණ පත්‍රයේ මා ලියන දීපන කොළමේ ය.)

සරසවිය ප්‍රඥාවේ හරඹ පිටියක් විය යුතු ය. නව උත්පාදනයේ තෝතැන්න විය යුතු ය. ජාතියේ නැණ පහන් දල්වන ආලෝකය විය යුතු ය. රටට මග පෙන්වන ප්‍රදීපාගාරයක් විය යුතු ය. නැත. එවැන්නක තැන තැන විසිරුණු ලකුණු කීපයක් ඇරෙන්නට එය වඩාත් ආසන්න කාන්තාරයකට ය.

එයට ඇතුළුවන බොහෝ දෙනෙකු අතරමං වන්නෝ ය. එයින් පිටවෙන බොහෝ දෙනෙකු ඉන්නේ විඩා බර ව කිසිවක් කර ගත නොහැකි තත්වයක ය. උපාධි කාරයෙකැයි යන බොරු ආඩම්බරය හැරුණු විට රටට දෙන්නට එහෙමට දෙයක් නැතිව ය.

මේ වැඩි දෙනෙක් ඉන්නේ හාමතේ ය. බහුතරයක් පිපාසාවෙන් ය. එහෙත් හාමත මග හරවා ගැනීමට හෝ පිපාසය පිටු දැකීමට හෝ කිසිවක් උන් උගෙන නැත. සමහරුන්ට තවදුරටත් තමන් හාමතේ බව වත් පිපාසයෙන් පෙළෙන බවත් දැනෙන්නේ නැත. වඩාත් ම භයානක ඒක ය.

ඔවුන් අතේ සහතිකයක් තිබේ. ඒ ඇරෙන්නට ලබා ගෙන ඇති දෙයෙහි වටිනාකම සොච්චමකි. ඇත්තටම වැඩියෙන් ඇත්තේ අහක දැමිය යුතු කුණු කන්දල් ය. ඒවා බොහෝමයක් ඒ නිසා ඔවුන්ට ම බරක් වී තිබේ. ඉදිරියට යෑම අපහසු කරන බරක් වී තිබේ.

ඔවුන් වැඩි දෙනෙකුට සමාජයේ ඉල්ලුමක් නැත. ඒ නිසා උපාධිය ලබා ගැනීමෙන් පසු රැකියාවක් ඉල්ලා පාරේ හිගමන් යැදීමට හෝ පාර හරස් කරමින් බලකරන්නට (මං කොල්ල කන්නට) සිදු ව තිබේ.

වෙනත් පාර්ශවයන්ගෙන් තර්ජනයක් එල්ල වෙතැයි යන බියෙන්, තමන්ගේ අයිතිවාසිකම් නැති වෙතැයි බියෙන්, තම අවස්ථා වෙන කෙනෙකු විසින් ඩැහැ ගනිතැයි බියෙන්, කරන රැකියාවල ස්ථාවරත්වය සඳහා අමතර මුරකාවල් පනවා ගන්නට ඔවුන්ට සිදු ව තිබේ. ඒ සඳහා ආණ්ඩුවේ මැදිහත් වීම ඉල්ලා සිටීමට සිදු ව තිබේ.

කාගේ හෝ තැනක රැකියාවක් කරනවා මිස තමන්ගේ ව්‍යාපාරයක් ඇරඹීමට මේ බොහෝ දෙනෙකුට දැක්මක් නැත. ඒ නිසා ද රැකිියා ඉල්ලීමේ කලාව හැරෙන්නට රැකියා නිපදවීමේ කලාව ඔවුන් දන්නේ නැත.

මෙසේ සිදු ව ඇත්තේ කුමක් නිසා ද යන්න විමසිය යුතු ය.

පළමු හේතුව වැඩවසම් මහන්තත්ව කම ය. තරග විභායකින් සෙසු අය පැරදවීම නිසා ලබා ගෙන තිබෙන ජයෙන් උද්දාමයට පත් ව තිබීම ය. දෙවැන්න ඉන් වෙහෙසට පත් ව සිටීම ය.

බොහෝ රටවල සරසවියට යෑම පහසු ය. ඉන් පිටවීම අපහසු ය. අපේ රටේ සරසවියට යෑම අපහසු ය. ඉන් පිටවීම පහසු ය. ඉදින් සරසවියට පිවිසීම නිසා උද්දාමයට පත් වීම ද වෙහෙස වීම ද පුදුමයක් ද? ඒ නිසා ම තවදුරටත් ඉගෙන ගන්නට දෙයක් නැතැයි තමන් දැනටමත් සිය හැකියාව ඔප්පු කර ඇතැයි කෙනෙකු සිතන්නේ නම් එය වැරදි ද? වෙහෙසට පත් වීම තවදුරටත් වෙහෙස විය යුත්තේ ඇයි දැයි සිතන්නේ නම් එය අයුක්ති සහගත ද? සරසවියට වී ඇති අභාග්‍යයට ප්‍රධාන ම හේතුව එය ය.

ඇතුළු වීමේ තරග විභාගය සඳහා සියල්ල කැප කර ඇති නිසා ඉන් අනතුරුව එළඹෙන කාලය සෙසු දේවල් සඳහා වෙන්වේ. ආදරය කරන්න ට සෙල්ලම් කරන්නට ලැබෙන්නේ ඉන් අනතුරුව ය. ලෝකය දකින්නේ ම ඉන් අනතුරුව ය. දකින ලෝකය විමසුමකට ලක් කිරීමට අවශ්‍ය මෙවලම් ඔවුන් සතු ව නැත. එය පාසල ලබා දුන්නේ නැත. සරසවිය ලබා දෙන්නේ ද නැත.

සිතිය යුත්තේ කුමක් දැයි උගන්වනවා විනා සිතන්නේ කෙසේ දැයි නොදැන ඉන්නා සිසුන් අතරමං වීම සාධාරණ ය. ඔවුන් දිගින් දිගටම ගුරුවරුන්ගෙන් ටියුෂන් මාස්ටර්ලාගෙන් බලා පොරොත්තු වූයේ උත්තර ය. කට පාඩම් කිරීමට උත්තර ය. ලකුණු ලබා ගත හැකි උත්තර ය. එවැනි කෙනෙකු කෙසේ නම් මුහුණ දෙන ප්‍රශ්නවලට උත්තර තමන් විසින්ම සම්පාදනය කර ගනී ද?

එවැනි වටපිටාවක සිදු වන්නේ කුමක් ද? ප්‍රශ්න යැයි අන් අය පෙන්වන දෑ සම්බන්ධයෙන් උත්තර යැයි ඒ අය ම පෙන්වන විසඳුම් සමග දැහැන් ගත වීමට ය. නොවිමසා දැහැන් ගත වීමට ය. ඊට පසු සෙමින් සෙමින් ඒවා ජීරණය කර ගැනීම ය.

ප්‍රශ්න හා උත්තර ටියුෂන් ක්‍රමයට විග්‍රහ කර ගෙන ඇති නිසා කළ යුත්තේ වෙනත් දේ ගැන නොසිතා ඒ ප්‍රශ්න හා උත්තර ජීවිතය යැයි ගැනීම ය. විමසීමකින් තොරව ගැනීම ය. එසේ කොට ඒවා තමන්ගේ ඊළග පරපුරට නවක වදය හරහා බාර දීමට ය. ඉදිරියට කර ගෙන යන ලෙස ඉල්ලා බාර දීමට ය. හොඳින් නැත්නම් නරකින් බාර දීම ය.

ජේෂ්ඨ උත්තමයන්ට ඇති බිය නිසා ම උන්ගෙන් එල්ල විය හැකි අතවරයන්ට ඇති බිය නිසා ම කොන්වෙතැයි සැකය නිසා ම මුල දී බාරගන්නා මේ සිතුවිලි පරම්පරාව ටික කලක් යන විට තමන්ගේ ම කරගන්නට නවක සිසුන්ට ද සිදු වේ. ඒ කෙනෙකුගේ චර්යාව හා ආකල්ප අතර යම් පරතරයක් ඇති වීම ඔහුට /ඇයට හිරිහැරයක් නිසා ත් එයින් ගැලවිය හැක්කේ ආකල්ප වෙනස් කර ගැනීම මගින් නිසා ය. ඒ සඳහා කළ යුත්තේ චර්යාව සාධාරණීකරණය කරන සිතුවිලි ඇති කර ගැනීම ය. නවකවදය සාධාරණීකරණය වන්නේ ඒ අනුව ය. ඒ වෙනුවෙන් සරසවි සිසුන් පෙනී සිටින්නේ ඒ අනුව ය.

අප සරසවියේ ගත කළ කාලයේ අපේ ඉහළ වසරවල මිතුරන් ද පහළ වසරවල මිතුරන් ද අපේ මචං ලා වූ හ. ඒත් දැන් එහෙම නැත. ඉහල වසරවල ඉන්නේ අයියලා අක්කලා ය. පහළ වසරවල නංගිලා මල්ලිලා ය. දැන් අනුගමනය මුලටත් වඩා ලෙහෙසි ය. වැඩිහිටි අයියා කෙනෙකුට විරුද්ධව යෑම මචං කෙනෙකුට විරුද්ධව යෑමට වඩා භයානක ය. ඉතින් පැරණි සම්ප්‍රදාය ගෙන යෑමට, දිගින් දිගට ගෙන යෑමට, සුදුසු වටපිටාවක් සරසවිය තුළ මෙසේ සංවිධානය වී තිබේ.

මේ වටපිටාව තුළ, පුස්කොල පොත් තරමට නොවෙතත් පරම්පරා කීපයකට පෙර ලද සෑහෙන පැරණි සටහන් අනුගමනය කරමින් දේශන පවත්වන සරසවිය තුළ, අලුත් දැනුමක් සොයා යනවා වෙනුවට අවම වෙහෙසක් දරා සහතිකය රැගෙන ආ උද්දාමයෙන් පිට වී යෑමට සිතීම ගැන සරසවි සිසුන්ට දොස් පැවරිය නොහැකි ය.

කලාවේ නව මං පෙත් විවර කළ පේරාදෙනිය වලේ පසුගිය දිනෙක නාට්‍ය කරුවන්ට ගල්මුල් එල්ල වූයේ මෙහි කූටප්‍රාප්තියක් ලෙස ය. ගැහැණියක් හා මිනිහෙක් නාට්‍යයක් තුළ සිප වැළඳ ගැනීම පේරාදෙනියේ හා හන්තානේ ලතා මඩුලු තුළ ආලකමන්දාවල් බිහි කළ පරපුරකට අකැප වන්නේ ඒ නිසා ය.

සමාජයේ පවතින සම්ප්‍රදායික තහංචි ප්‍රශ්න කරන දියුණු ප්‍රජාවක් වෙනුවට ඊනියා සදාචාරයේ -සම්ප්‍රදායික සදාචාරයේ- ගොදුරු බවට පත්වූ අතිශය පසුගාමී සිසුන් පිරිසකට නවොත්පාදනය කළ හැකි යැයි සිතීම ම විහිළුවකි.

සංවාදය වෙනුවට ගල්මුල් වලින් තම අදහස් ප්‍රකාශ කරන අතිශයින් පසුගාමී ප්‍රජාවක් තුළ ප්‍රඥාව ගැවසෙනවා යැයි සිතීම ද මුලාවකි.

තමන්ගේ ප්‍රශ්නයන් දෙස පවා නව ඇසකින් බැලිය නොහැකි ගතානුගතික පිරිසක් ජාතියේ නැණ පහන් දල්පන ආලෝකයක් විය හැකි යයි සිතීම ද විකාරයකි. මංමුලාවූ සමනලයෙකුගේ පාර අසා දැන ගන්නවා වැනි විකාරයකි.

අප සිහින දකින සරසවිය සිසුන් මතවාදීමය වශයෙන් ගැටෙන එනමුදු ශාරීරික ව නොගැටෙන තැනකි. ඒ වායේ තියුණු වාද විවාදයන් සිදු වේ. සිසුන් තුන් හතර මතයක් දරණ මුත් ඒවා අතර සිදු වන ගනුදෙනුවලින් වඩ වඩාත් තම අදහස් ඔපවත් කර ගැනීමේ වුවමනාවෙන් පමණක් ඔවුහු පෙළෙති. ඕනෑම අදහසකට ඉතාම රැඩිකල් අදහසකට ද ඉඩ තිබේ. ඒවා කපා කොටා විමසිල්ලට ලක් කෙරේ.

ඔවුන් අතර ජාති බේද නැත. පළාත් බේද නැත. කොළඹ හා ගම අතර වැනි බේදීම් නැත. කුමන පසුබිමකින් පැමිණිය ද එකම සහෝදර කැලක් මෙන් ඔවුහු ජීවත් වෙති. එකට සංවාදයේ යෙදෙති. එකට විසඳුම් සොයති.

ඔවුන් අතර ජේෂ්ඨ උත්තමයන් හෝ පීචං නවකයින් නැත. ජේෂ්ඨත්වය අදහස් විමසීමේදී හෝ ප්‍රකාශ කිරීමේ දී සැළකිල්ලට ගන්නේ නැත. යමක් පිළිගැනීමේ දී හෝ ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේ දී සැළකිල්ලට ගන්නේ ද නැත.

තමන්ගේ විෂය ක්ෂේත්‍රයෙන් ඔබ්බට පා නැගීමට ද ලෝකය පළල් ලෙස හැදෑරීමට ද ඔවුන්ට උණක් තිබේ. දැනුම පිළිබඳ පිපාසාවක් ඔවුන්ට සරසවිය නිසා ඇතිව තිබේ. අතීතයෙන් ඉගෙනීමට ද අනාගතය දෙස නැවුම් ද්‍රෘෂ්ඨියකින් බලන්නට ද ඔවුන් සූදානම් ය. ඒ සඳහා සරසවිය තුළ විවිධ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක වේ.

ලෝකය වෙනස් කරන්නට පමණක් නොව සරසවිය තුළ තමන් තුළ තම පාඨමාලා තුළ තම උගෙනීමේ ක්‍රමවේදයන් තුළ වෙනස් කම් ඇති කිරීමට ද ඔවුහු කටයුතු කරති. සරසවියේ කළමනාකාරිත්වයට මැදිහත් වීමට ද වඩා යහපත් හා දියුණු සරසවියක් බිහිකිරීමට මැදිහත් වීමට ද ඔවුන් සූදානම් ය. ඒ තුළ තම උපාධිය වඩාත් ප්‍රායෝගික හා ප්‍රයෝජනවත් සුදුසුකමක් බවට පත් කර ගැනීමට ඔවුන් කැමති ය.

උසස් පෙළ සමත් සිසුන් සැම දෙනාගේ උසස් අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් වෘත්තීය සුදුසුකම් ලබා ගැනිමේ ඉඩ ඔවුන්ට විවෘත කිරීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමට ද ඔවුන් එක හෙලා කැමති ය.

රටේ ප්‍රශ්න විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රජාව තුළ බරපතල සංවාදයන්ට ලක් කෙරෙන අතර පර්යේෂණ හා දත්ත මත පදනම් ව ලෝකයේ නව සොයා ගැනීම් සමග සම්බන්ධ කරමින් ඒවා ට විසඳුම් සෙවීමට ඔවුහු  කටයුතු කෙරෙති.

විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්ය මණ්ඩලය සිසුන් තුළ මේ තත්වයන් ඇති කිරීමට ඔවුන් හා එක්ව කටයුතු කරන අතරේ තමන්ගේ චර්යාවන් වෙනස් කිරීම කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් ද යොමු කරති.

ආචාර්ය මණ්ඩලය ද සිසුන් හා සමව සංවාදයන්හි යෙදෙන අතර රට මුුහුණ දෙන ප්‍රශ්න සම්බන්ධයෙන් සරසවිය තුළ සම්මන්ත්‍රණ සංවිධානය කෙරෙනු ඇත. ඊට අමතරව විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්ය මණ්ඩලය කර්මාන්තකරුවන් හා වෙනත් ක්ෂේත්‍රයන්හි ප්‍රමාණික බුද්ධිමතුන් සමග එකට වැඩ කිරීමට ද පර්යේෂණ මෙහෙයවීමට ද ඉදිරිපත් වීම හරහා විශ්වවිද්‍යාල නවෝත්පාදනයේ කේන්ද්‍රයන් බවට ද පත් කරනු ඇත.

උපාධිය රැකියාවකට ඇතුළු වීමේ නොවරදින මග සහිත ප්‍රවේශ පත්‍රයක් නොව තව දුරටත් අධ්‍යයනයේ යෙදීම සඳහා මාවත විවෘත කළ දොරටුවක් සේ විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රජාව විසින් සළකනු ඇත. අධ්‍යාපනය යනු ජීවිතය පුරා ලබා ගත යුතු දෙයක් මිස සරසවියෙන් අවසන් වන යමක්  ලෙස ඔවුන් තවදුරටත් නොසළකනු ඇත.

අවසානයේ දී උපාධිධාරීන් රැකියා ඉල්ලන ගොඩට නොව රැකියා නිපදවන්නන්ගේ ගොඩට එක් වෙනු ඇත. ඔවුන් සමාජයට ප්‍රශ්නයක් නොව උත්තරයක් වනු ඇත.